Atalar Diyarı Altaylar

İsmail Kahraman Makale

 Altay dağlarında. Avrasya'nın kalbi anıtında tarihe not düştük

Kadim türk boylarının dünyaya göç edip yayıldığı. Türkiye’den binlerce kilometre uzakta Altaylar belgeselimizin montajları devam ediyor

Altay Cumhuriyeti’nin başkenti Barnaul dan Altay dağlarındaki Kray Altay Cumhuriyeti’ne Avrasya'nın kalbine yaptığımız belgesel tadında kültür yolculuğuna çıkmak istiyorsanız, bu belgeselimizi izleyip görüş ve önerilerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz

https://www.youtube.com/watch?v=6CxB-7DM2bQ

Türkiye'den 4 saat ileride olan Barnaul, Bozkırın ortasında buğday tarlaları, Göller, ırmaklar ve ağaçları ile göz ve gönül ziyafeti sunmakta. Barnaul 650 bin nüfusu ile Rusya'nın 20 önemli kenti arasında yer alıyor. Denizden 250 metre yükseklikteki bu kent kültür coğrafyamızın önemli bir parçası. Devri Alem belgesel programı olarak Altay Kray cumhuriyetinde tarihe not düşüp zamana noterlik yapıyoruz.

Altay Karay Cumhuriyeti’nin başkenti Barnaul kentinde Altay tarih müzesinde belgesel çekimleri ile güne başladık. Müze bölgenin Tarihi geçmişi ve Altay Türklerinin geleneklerini anlatan bir çok eserle önemli bir müze.

Barnaul kentini tarih geçmişi ile ilgili bir çok bilgi ve belge yer alan müzede Altay dağlarında yaşayan canlı türlerinden örneklerde sergileniyor. Milli müzede Altay bölgesi tarihi ile ilgili çok önemli eserlere yet veriliyor.

Kurt nehri anlamına gelen Barnaul kenti Sovyetler birliği içinde ilk 20 de yer alan bir şehir. Obi nehri bölgeye bereket dağıtıyor. Şehre hakim bir tepeden Obi nehri ve Barnaul şehrinin belgesellerini çekerken binlerce yıllık tarihi geçmişe yolculuk yaptık. Barnaul kentinde binlerce Müslüman yaşıyor. Altay bölgesinin en önemli camisini ziyaret ederek bölge Müslümanları ile görüştük. İki büyük ve bir kaç küçük minaresi ile cami bir tabloyu andırıyor. Cami çevresinde oturan Özbek Tacik ve Altaylı Müslümanlarla sohbet ediyoruz.

AVRASYA'NIN KALBİ ALTAYLARA YOLCULUK

Ruslar, Altayları iki özerk cumhuriyete bölmüşler.  Kenar Altay olarak adlandırılan Altay Kray’dan, Dağlık Altay olarak adlandırılan Altaylara gitmek üzere yollardayız…

Obi ırmağını takip ediyoruz, köyler, Ovalar geçiyoruz. Her yer düz ova ve göllerle kaplı. Altay Cumhuriyeti büyük bir kitabe ve dağı sembole eden anıt ve gezginci heykeli ile ayrılmış.

Yolumuz Rusların Kati dediği, Altay Türklerinin kadun dediği ırmakla buluşuyor. Bu ırmağın kenarına Tataristan devleti tarafından muhteşem bir anıt yapılmış. Anıtda bir çok dilde kitabe var. Türkçe kitabede

Anıtın “Kadim Türk boyları bu Bölgeden dağıldınız. Gelenek ve birliğinizi koruyun “yazısı yer alıyor…Avrasya'nın kalbi adı verilen anıtda belgesel çekerek tarihe not düşüyoruz. Büyük bir çadırı andıran anıt, Altay Türklerinin kutsal kabul ettiği kadın nehri kenarında yer alıyor. Kadın nehrinin muhteşem manzarasını seyrederek Altaylara yolculuğumuz devam ediyor.

Araştırmalara göre, Altay bölgesi Türklerin ana yurdu olarak kabul edilmekte ve bugünkü Dağlık Altay Cumhuriyeti’nin Eski Türk Kağanlığının hâkimiyeti altında olan bölgelerden biri olduğu belirtilmektedir. Türklerin en eski tarihî buluntularından sayılan Pazırık Kurganları ve bazı Göktürk yazılı Bengütaşları da Altay Özerk Cumhuriyeti’nin sınırları içinde yer almaktadır. Dağlık Altay bölgesi sadece Türklüğün değil insanlığın da yaşadığı en eski yerleşim bölgelerinden biridir.

ALTAY DAĞLARINI BİLMEDEN TÜRK TARİHİ ANLAŞILAMAZ

Sürekli, kullandığım “Tarih, tarihin yapıldığı ve yaşandığı yerde araştırılsın”sözü vardır. Bizde Devri Alem belgesel programı olarak Kültür ve Medeniyet tarihimizin ihtişamlı kültür coğrafyamızda araştırıp belgeselleştiriyoruz. Dağlar, nehirler, ovalar, kültür coğrafyamızın temel taşları ve sınır taşlarıdır. Altay dağları, yerinde görüp araştırılmadan bu muhteşem coğrafya doya doya yaşanılmadan ne yazılabilir, ne de Belgeselleştirilebilir.

  Türk tarihi konusunda araştırma yapan Tüm bilim adamı ve akademisyenler Büyük Hun İmparatorluğu ve Göktürk Devletinin bu coğrafya da kurulduğundan söz eder. 2013 yılının Ağustos ayında, Altay Dağları’nın  bitiş noktası Sayan dağları eteğinde ki Yenisey ırmağı üzerinde iki önemli Türk Cumhuriyeti, Hakas ve Tuva bölgesinde araştırma yapmıştım. Ötüken’in başlangıç noktası olan Tuva’nın başkenti Kızıl’dan yola çıkmış, Ana-Say anlamına gelen Yenisey vadisinde ki Bengü yazıtlarını araştırıp Hakas’ın başkenti Abakan’dan, Sibirya’nın önemli şehirlerinden olan bir çok esir Mehömetçiğin şehit olduğu Krasyonars kentinde Belgeseller çekmiştik. Toplu şehitliklerde Fatiha okumuştuk.