Tarihi Çeşmelere Sahip Çıkalım
Gazetemizin kurucusu ve Devri Alem Tv program yapımcısı İsmail Kahraman`ın bugünkü makalesini sizlere sunuyoruz..
Bak şu çeşmeye, su içecek tası yok.
Kırma insan kalbini, tamir edecek ustası yok.
Çeşme; kültür, edebiyat, sevda, aşk ve medeniyettir.
Çeşme, Farsça’da su gözesi anlamına gelen hayattır.
Çeşme üzerine türküler, şiiriler ve romanlar yazılmış.
Tarihi Çeşme Vefa Bekliyor
250 yıllık tarihi Gebze Namazgahlı Çınarlı Çeşmesi’nin suyu kanalizasyona akarken, çeşmenin yıllardır suya hasret kalması büyük tepkilere neden oluyor.
Gebze’nin sembollerinden Tarihi Namazgah Çeşmesi, su beklerken 800 yıllık tarihi çınar koruma altına alınmalı. Gazeteci ve belgeselci olarak ibadethane özelliği taşıyan, çeşme ve çınara sahip çıkıp bölge, park haline getirilmeli.
Gebze Kamuoyunun Vefasızlığı
Gebze’nin tarihi şahitlerinden, 250 yıllık tarihi çeşmenin suyu boşa akarken tarihi Namazgah Çeşme’sinin suya hasret kalması vatandaşın tepkisine neden oluyor.
Gebze Mualla Ateş Petrol Ofisi karşısındaki tarihi 245 yıllık Namazgah Çeşme’sinin suyu yıllardan beri kanalizasyona akarken, tarihi çeşme suya hasret. Gebze Gazetesi www.gebzegazetesi.com çeşmenin suyunu canlı yayında kamuoyu gündemine getirerek yetkilileri göreve davet ediyoruz.
Gebze Gazetesi Canlı Yayın Yaptı
Çeşme ile ilgili Gebze Gazetesi’nin canlı yayın linkini sizlerle paylaşıyoruz;
https://www.facebook.com/gebzeningazetesi/videos/163465761957432/?vh=e&extid=0&d=n
https://www.facebook.com/gebzeningazetesi/videos/749692542621675/?vh=e&extid=0&d=n
Gazete olarak tarihi Çınarlı Çeşme’de, canlı yayın yaparak yetkilileri göreve davet ettik. Gebze Belediyesi ve İSU yetkililerinin tarihi çeşmeye sahip çıkılmasını isteyen vatandaşlar, Gebze Belediye Başkanı Zinnur Büyükgöz’ün çeşmede inceleme yapmasını istediler.
Çeşme Hakkında Tarihi Araştırma
Tarihçi Recep Kankal, Çınarlı Çeşme ile ilgili yaptığı geniş çaplı araştırmada şu bilgileri verdi.
“...Gebze Osman Yılmaz Mahallesi'nde, Mualla Ateş Benzin İstasyonu karşısında bulunan, 248 yıllık bir geçmişi olan eski adı İncirlice, şimdilerin Çınarlı Çeşmesi yanı başındaki asırlık çınar ağacı ile tarihe meydan okuyor. Çeşme, Gebze merkeze doğru giden Ankara istikametinde, Darıca sapağı ile 607/1 sokak kavşağındadır. Çeşmenin solunda yaşlı bir çınar ağacı sağında ise kıble taşı olan namazgahlı bir çeşmedir. Bu yönüyle Namazgâh Çeşmesi olarak da bilinir.
Çınarlı Çeşme olarak bilinse de bu mevkii ismi, tapu kayıtlarında bile İncirlice olarak geçmektedir. O zamanlar buraya böyle denirmiş. Şimdilerde çınardan dolayı hem çeşme hem karşısındaki park hem de yolun karşısındaki camii çınar ismiyle anılıyor. 2017 senesinde etrafına demir korkuluk ile düzenleme yapılan çeşme günümüzde akmasa da Gebze’nin tarihinin ne kadar eskiye gittiğine dair önemli bir nişanedir. Kitabesinden yola çıkarak yaklaşık 250 senelik bu çeşme bu güzergâhın ne kadar aktif kullanıldığının bir işareti.
***
İSU ve Gebze Belediyesi Yetkilileri Çeşme’ye Sahip Çıkmalı
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Su İşleri Müdürlüğü, tarihi Çınarlı Çeşme ile ilgilenip boşa akan suyu çeşmeye bağlamalı ve tarihi Namazgahlı Çınarlı Çeşme’yi kültür turizmine kazandırmalı.
Suya hasret çeşme ile ilgili dün, gazeteci ve belgeselci olarak birçok ilgili ve yetkili ile görüştüm. Çeşme ve su konusunu yakından takip edip, suyu bağlanıncaya kadar yayınlarımıza devam edeceğiz.
***
Türk İslam Medeniyeti’nde Çeşme Kültürü
Çeşme üzerine ne kadar çok şeyler yazılıp söylendi. Çeşme deyince aklımıza ne kadar çok şey gelir. Çeşme üzerine söylenen ayrılık, gurbet, aşk türküleri, yazılan roman ve hikayeler, çeşme üzerine çekilen belgesel ve filimler, dokunaklı duygu yüklü bize çeşmeyi değil, bize bizi hatırlatır. Herkesin bir çeşme hikayesi vardır. Suyu akmayan yıkık bir çeşme gördüğümde, içimde fırtınalar kopar, hüzünlenip derin düşüncelere dalarım.
FARSÇADA SU GÖZÜ ANLAMINA GELEN ÇEŞME NEDİR?
Çeşme kaynaktan çıkan suyun bir depoda toplanarak veya kaynaktan borularla getirilerek akıtılan suyun toplandığı, lüleli veya musluklu bir hazne şeklinde taştan, mermerden veya herhangi bir malzemeden yapılmış umumi su alma yeri. Farsça bir kelime olup çeşm sözünden gelmektedir. Bu söz Türkçede göze karşılık olup, "su kaynağı" manasındadır. Türkçede, suyun kaynağına göze veya göz dendiği gibi Farsça'da da çeşme denmektedir.
Çeşmeler ya bağımsız olarak ortada veya herhangi bir mimari esere bitişik olarak yapılırlar. Bunlarda bir su deposu bulunur ve bu deponun duvarına lüle veya burma musluk konularak su alınır. Çeşmeler lüleli veya açık kalabilen musluklu ise suları devamlı akar. Açılıp kapanabilen burmalı musluklu ise istenildiği zaman açmakla su akar. Çeşmelerin musluklarından akan suların döküleceği yerde mermerden, çiniden veya diğer malzemelerden yapılan çukur kısma tekne veya oluk denir.
TÜRK MİMARİSİ’NDE ÇEŞMELER
Her milletin kendi kültürüne uygun olarak çeşmeleri görülür. Ama özellikle Türk mimarisinde çeşmeler önemli bir yer tutar. En büyük hayırlardan birisi çeşme yapmaktır. Eskiler üç beş kuruşu bir araya getirip hayır için çeşme yapmaya büyük önem verirlerdi. Karadeniz’de kemençe çalmayı öğrenmek isteyenlere kemençe hocaları çok iyi kemençe çalabilmek için hayır olarak yapılan çeşmelerin su oluklarını kırmalarını tavsiye etmeleri ne kadar yanlış ve üzücü. Bizim inancımızda hayır işi olarak çeşme yapmak teşvik edilmiş. Ünlü İslam Halife’si Harun Reşid’in eşinin, Mekke’ye hacılar için taş kemerlerle su getirmesi önemlidir. 96 yaşındaki Annem Emine Hanım, kendi adına yapmamızı vasiyet ettiği çeşmeyi ağabeyim ve kardeşlerimle Espiye Akkunduz yaylasına yapıp, annemin kendi adının yazıldığı çeşmesinden su içtiğinde, yaşadığı mutluluğu unutmam mümkün değil. Keşke Babam Mustafa Kahraman ve Halam Fadime Hanım, kendileri için Espiye Yalak Oba Yaylası'na yaptığımız çeşmeyi görebilselerdi. Geçtiğimiz yıl ebediyete uğurladığımız rahmetli annem, adına yaptığımız çeşmenin yapılmasında ustaların başında durdu, çeşmesinden doya suda içti.
Osmanlı'da çeşme kültürü çok önemlidir. Osmanlı döneminde İstanbul’da yapılan çeşmeler, Türk-İslam mimarisinin ihtişamını yansıtır, insana göz ve gönül ziyafeti sunardı. Terkos Gölü'nden İstanbul’a su gelince, belediye sudan para kazanmak için her biri birer sanat harikası çeşmelerin suyunu kesip, o güzel çeşmeleri yıkılmaya terk etmişti. (Kaynak: Gebze Gazetesi)
