İsmail Kahraman - Kurtuluş Savaşı Tarihinde Bandırma 

 Vapuru, Samsun ve Kurtuluş Yolu 19 Mayıs 1919, Kurtuluş Savaşı tarihimizin dönüm noktasıdır. Korona virüsü vebasına karşı devlet ve millet olarak Üçüncü Dünya Savaşı verdiğimiz bu günlerde 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı’nda da evlerde olacağız, bayram coşkusu evlerden kutlanacak. Kurtuluş Savaşı tarihini gençlerimize çok iyi anlatmak gerekiyor… 19 Mayıs 1919’da Atatürk ve silah arkadaşlarının Samsun’dan Amasya’ya gittikleri tarihi yol, milli park ilan edilerek gelecek kuşaklara emanet edildi.

KURTULUŞ YOLU
Mustafa Kemal Atatürk’ün, Kurtuluş Mücadelesi’ni başlatmak üzere 18 arkadaşıyla birlikte 19 Mayıs 1919 sabahı Bandırma Vapuru’ndan inerek Samsun’a ayak bastığı iskele, aslına benzer şekilde yeniden düzenlenip Bandırma Vapuru’nun benzeri de yapıldı. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının iskeleye çıkışları ve onu karşılamaya giden Samsun halkı, balmumu tekniği ile birebir ölçülerde özel olarak heykelleştirildi. Samsun’dan Amasya’ya giden tarihi yol tespit edilerek, Kurtuluş Yolu adı ile tarihi milli park ilan edildi. Bu yolu gezerken, Kurtuluş Savaşı’mızın başlangıç anına da şahitlik edilmiş olacak.

BANDIRMA VAPURU
Kurtuluş Savaşı tarihinde çok önemli yeri olan Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkan Atatürk ve silah arkadaşları; bir yıl içinde Amasya Tamimi’ni yayınlayıp, Erzurum ve Sivas Kongrelerini toplayıp 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisini açıp, bir yıl sonra 1921 Ağustos ayında Tarihin en büyük meydan muharebelerinden birisi olan Sakarya Zaferi’ni www.sakaryazaferi.com kazanarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatmışlar. Ne acıdır ki, Sakarya Meydan Muharebesi’nin Ankara’nın Polatlı ve Haymana’da yapıldığını insanlarımızın birçoğu bilmiyor. Kurtuluş ve İstiklal Yolları daha yeni gündeme gelmeye başladı. Sakarya Savaşı, Viyana’da başlayan bozgun ve geri çekilmenin 238 yıl sonra durdurulup karşı taarruza geçildiği yerdir, zaferler tarihimizin dönüm noktasıdır. Bu konuda hazırladığımız belgeseli sizlerle paylaşıyoruz; https://m.youtube.com/watch?v=z_Yq293Zo-g Sakarya Zaferi’nden sonra Başkomutanlık Meydan Muharebesi, Afyon Büyük Taarruzu’da kazanıp 9 Eylül 1922’de düşmanı İzmir’den denize dökmüşlerdir. Bandırma Vapuru ve Samsun Kurutuluş Savaşı, tarihimiz açısından çok önemlidir. Devri Alem Belgesel Programı olarak yıllar önce Samsun’da Bandırma Vapuru’nda belgesel çekmiştik. Son ziyaretimizle ilgili araştırma yazısı yayınlamıştık. Geçtiğimiz yıl Gebze Gazetesi’nde www.gebzegazetesi.com yazdığım yazıyı sizlerle paylaşıyorum.

SAMSUN’DA BANDIRMA VAPURU MÜZESİ VE KURTULUŞ YOLU
Anadolu’daki düşman işgallerini önlemek ve kurtuluş savaşını başlatmak üzere Atatürk ve silah arkadaşlarını İstanbul’dan Samsun’a getiren Bandırma Vapuru’nun bire bir kopyasının yapılarak müze haline getirildiği Samsun’da müze gemiyi gezerek belgesel çekimi yaptık. İlk kez bu müze gemiyi 2004 yılında 15 yıl önce gezerek, belgesel hazırlamıştık. Yeniden müze gemiyi gezerek çekimler yaptık. Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen liman ve park alanı içine Bandırma Vapuru’nun bire bir kopyası yapılarak tarih canlandırılmış. Bandırma Vapuru ile ilgili derlediğimiz araştırma yazısını sizlerle paylaşıyoruz.

VAPURUN TARİHİ ÖNEMİ NEDİR?
Atatürk ve arkadaşlarını Samsun’a taşıyan Bandırma Vapuru, Milli Mücadele’nin simgelerinden biri olmayı başarmıştır. Peki, Bandırma Vapuru’nun bizim için önemi nedir?

BANDIRMA VAPURU’NUN YAPIM AŞAMASI
Bandırma Vapuru, 1878 yılında İngiltere’de yük ve yolcu taşıma gemisi olarak 279 grostonluk kapasite ile inşa edildi. Geminin ilk sahipleri Dussey and Robinson adlı şirkettir. Bu şirket gemiye Torocoderto adını vermiş ve gemiyi 5 yıl çalıştırmıştır.

BANDIRMA VAPURU’NUN OSMANLI DEVLETİ’NE GELİŞİ
Bandırma Vapuru, 1883 yılında Yunanistan'da bir şirkete satılmış ve Kymi adını alarak çalıştırılmaya başlanmıştır. Daha sonra Yunanistan’da başka bir firmaya satılmış, 12 Aralık 1891 tarihinde bir kaza sonucu batmış ve aynı yıl tekrar yüzdürülmüştür ve nihayetinde gemi, İstanbul'da bir firmaya satılmış ve kaydı İstanbul Limanı’na alınmıştır. Gemiye Türk bayrağı çekilerek adı Panderma olarak değiştirilmiştir. Bandırma Vapuru, Panderma adıyla Marmara Denizi kıyılarında Tekirdağ, Mürefte, Şarköy, Karabigah ve Erdek arasında yük ve yolcu taşımacılığı için kullanılmıştır. 29 Ekim 1910 yılında Osmanlı Denizcilik İdaresi’nin kararı ile Panderma’nın adı Bandırma şeklinde değiştirilerek posta vapuru olarak kullanılmaya başlanmıştır.

MİLLİ MÜCADELE’YE ADIM ADIM
1. Dünya Savaşı’nın kaybedilmesi ile Osmanlı Devleti parçalanmaya başlamıştı. Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmış ve anlaşmanın ağır koşulları uygulanmaya başlanmıştı. İşgal kuvvetlerinin donanması İstanbul'a girmiş ve Mustafa Kemal Paşa ile arkadaşları bu olaydan çok etkilenmiştir. Mustafa Kemal ve arkadaşları toplantılar düzenleyerek yurdun kurtuluşu için çareler aramaktaydılar. Bu sırada işgal kuvvetleri Samsun dolaylarında asayişin bozulduğunu, orada yaşayan Türklerin Rumlara saldırdığını iddia etmekteydiler. Ve derhal müdahale edilmez ise işgal kuvvetlerinin buraya müdahale edeceğini söylemekteydiler.

MUSTAFA KEMAL’İN GÖREVLENDİRİLMESİ
Çanakkale Savaşı ile halkın sevgisini ve saygısını kazanan Mustafa Kemal Paşa, Samsun'da asayişi sağlamak amacı ile Osmanlı Devleti Hükümeti tarafından görevlendirildi ve Samsun'a gitmek için hazırlıklara başlandı. Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal ve arkadaşlarını Samsun'a götürmek için hazırlandı. Bandırma Vapuru zorlu deniz şartlarına dayanabilecek bir gemi değildi. Bu sebeple bazı önlemler alındı. Bununla birlikte İngiliz işgal kuvvetlerinin Bandırma Vapuru’nu geri göndermek istediklerini öğrenen Mustafa Kemal ve arkadaşları rotayı değiştirerek ve gizlenerek Samsun'a ulaşmayı planladılar. Bu planları sonuç verdi ve gemi kaptanının da özverisi ve başarısı ile Bandırma Vapuru 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü Samsun Limanı’na ulaştı. Mustafa Kemal Paşa, Samsun'a ayak bastı ve daha sonrasında burada halka seslenerek Milli Mücadele’yi tam manası ile başlattı.

BANDIRMA VAPURU ŞUAN NE DURUMDA?
Bandırma Vapuru, Milli Mücadele’nin sembollerinden biri oldu. Atatürk ve arkadaşlarını Samsun’a ulaştıran ve Atatürk'ün Milli Mücadele çağrısını yapabilmesini sağlayan Bandırma Vapuru, Milli Mücadele’nin zaferle sonuçlanmasından sonra tarihte çok önemli bir yer aldı. Görevini hakkı ile yerine getiren Bandırma Vapuru daha sonra bir Türk armatöre satıldı. Fakat ülkemiz için son derece önemli olduğundan 2001 yılında inşasına yeniden başlanan Bandırma Vapuru, 2003 yılında tamamlandı. Yaşanan zorlu günlerin simgesi haline gelen Bandırma Vapuru o günlerin anısını yaşatmak amacıyla aslına uygun bir şekilde müze haline getirildi. Şu anda Bandırma Müzesi olarak Samsun'un Canik ilçesinde ziyaretçilerini beklemektedir.
(Kaynak Milliyet Gazetesi)