Eskişehir Porsuk Irmağından Belgesel Tadında Canlı Yayın

04 Şubat 2025 Salı 11:27

3 ŞUBAT 2024 Eskişehir'in içinden geçen adını Selçuklu komutanı Pursuk Beyden alan Sakarya Nehrinin en uzun kolu Porsuk ırmağından www.devrialem.tv ve www.gebzegazetesi.com canlı yayında araştırmacı gazeteci ve TGRT Belgesel tv programı olarak bilgi veriyoruz.

CANLI YAYIN

https://www.facebook.com/share/v/duZnChhieU575PtM/?mibextid=WC7FNe

ESKİŞEHİR'E HATAT VEREN PORSUK IRMAĞI

Sakarya ırmağının en uzun kolu; uzunluğu 488 km. Porsuk çayının en uzak kaynağı, Dumlupınar'ın güneyinde Ahır dağının kuzey yamaçlarından çıkan Bayatçık deresidir. Bu dere Murat dağının kuzey yamaçlarından inen Kızıltaş suyu ile Altıntaş ovasında birleşir. Buradan itibaren yatağında sürekli olarak su bulunan akarsu, Porsuk adını alır. Kuzeye doğru akan çay, Kütahya ovasının doğu kenarından geçip ovayı sulayan Felent çayını alır; Porsuk barajı arkasında toplanır. Kuzeydoğuya dönerek Eskişehir ovasına girer ve düzenlenmiş bir kolu, Eskişehir'in içinden geçer. Eskişehir'den sonra doğuya yönelir. Ankara'ya giden demiryoluyla boylanır ve Polatlı yakınlarında Goordion antik kenti Yassıhöyük'ün karşısından Sakarya'ya nehrine dökülür.

PORSUK BARAJI

Aksu Dağı`nın kuzey yamacından inen Bayatçık Deresi ile Murat Dağı`nın kuzey yamacından inen Kızıltaş Suyu`nun birleşmesiyle doğan Porsuk Çayı (``Porsuk Irmağı`` da denir), Sakarya Irmağı`nın en uzun (448 km) koludur. Kütahya Ovası`ndan geçip Eskişehir kentinin güneybatısında yeralan ``Porsuk I`` (1948`de hizmete girmiştir) ve ``Porsuk II`` (1971`de hizmete girmiştir) barajları arkasında toplandıktan sonra, Eskişehir Ovası`ndan ve Eskişehir kentinden geçer; Yassıhöyük karşısında Sakarya Irmağı`na ulaşır.(kaynak https://www.turkcebilgi.com/porsuk_%C3%A7ay%C4%B1)

PORSUK IRMAĞININ KAYNAĞI

Aksu Dağı'nın kuzey yamacından inen Bayatçık Deresi ile Kütahya - Uşak sınırındaki Murat Dağı'nın kuzey yamacından inen Kızıltaş Suyu'nun birleşmesiyle doğan Porsuk Çayı, 448 kilometre uzunluğu ile Sakarya nehrinin en uzun koludur.

Kütahya Ovası'ndan geçip Eskişehir kentinin güneybatısında yer alan ve 1948'de ve 1971'de iki aşamalı olarak hizmete giren Porsuk Barajı arkasında toplandıktan sonra, Eskişehir Ovası'ndan ve Eskişehir kentinden geçer; Yassıhüyük karşısında Polatlı'nın Kıranharmanı köyünde Sakarya nehrine ulaşır.

Porsuk Çayı, kış mevsiminde sık sık donmaktadır.

Uzun yıllar evsel ve endüstriyel atıkların döküldüğü bir yer olan Porsuk Çayı, Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen döneminde temizlenmeye başlamış ve uzun yıllarca süren çalışmalar sonucu 2000'li yıllarda temiz bir hale getirilerek şehre kazandırılmıştır.

Başlıca kolları: Kokar Çayı, Murat Çayı, Çat Dere, Porsuk Dere, Değirmen Dere, Felent Çayı, Kuduzlu Dere, Kınık Dere, Kargın Dere, Musaözü Deresi ve Uludere güney kollarını oluşturur. Sarısu Çayı, Sarısungur Dere, Mihalıççık Dere, Muttalip Dere ve Pürtek Dere doğu ve kuzeyden Porsuk'a katılırlar.

PORSUK İRMAĞIN DAN ANADOLU TARİHİ AKAR

Dağlık Frigya Porsuk Irmağı Vadisin den Tarih Akar

Eskişehirin güneybatısında Porsuk Barajın'dan Eskişehir kent merkezine ulaşan Porsuk Vadisi, antik çağlardan bu yana çevresindeki yerleşimlere hayat veren bereketi ve doğal güzelliği, vadi boyunca şifalı termal su kaynakları ile cazip bir turizm merkezidir. İlk çağlardan günümüze özgün kültürünü kesintisiz olarak sürdüren Porsuk (Tembris) Vadisi'nin önemli merkezlerinden biri de Eskişehir'in Merkez Karaalan Köyü yakınlarındaki Çatalkaya (Keskaya) dır. Adını çatal şeklinde oyulmuş olan anıtsal kayadan alan ve Hititlerden sonra Friglerce kullanımına devam edilen bu kentte yoğun tümülüslerin yanında Sivrikaya Anıtsal Açık Hava Tapınağı'nı da görürüz. Vadide yer alan Kızılinler, Gökçekısık, Uluçayır, Yenisofça ve İncesu köyleri, volkanik tüf kayalıklar üzerinde konumlanmış Frig, Roma ve Bizans dönemlerine ait kaya yerleşmeleri ve anıtlarını görebileceğiniz kent merkezine en yakın yerlerdir.

Çatalkaya Frig Yerleşmesi:

adını alçak bir tepenin üzerinde yükselen Keskaya ya da Çatalkaya olarak tanımlanan kayadan alır. Frigler kayayı yontarak düzeltmiş ve ortasına dikey, derin bir oluk açmıştır. Bu kayanın doğusunda Sivri Kaya/Uzun Kaya olarak adlandırılan bir başka kaya kütlesinde de küçük bir Frig kaya anıtı vardır.

Gökçekışık:

Köyün hemen yanı başında yükselen kayalık plato üzerindedir. Kayanın porsuk Nehri’ne bakan güney yüzüne Frig Dönemi'ne ait büyük kaya mekânları oyulmuştur.

Yenisofça:

Köyün güneybatısında yer alan Hasırcı Çiftliği, uzun yıllar tay yetiştirilen bir çiftlik olarak kullanılmıştır. Çiftlik arazisinde alçak kaya kütlelerine oyulmuş Roma ve Bizans dönemlerine ait oda mezarlar, tekne mezarlar ve kaya mekânları bulunur.

Kilisekaya:

Kilise Mevkii olarak adlandırılan kayalık tepenin porsuk Nehri’ne bakan kuzey yüzünde yer alan Frig kaya anıtı ve oda mezarları, merdivenli geçitlerle birbirine bağlanan çok katlı Bizans kaya mekânları son derece dikkat çekicidir. Buradaki en önemli kaya yapısı ise Geç Hellenistik döneme tarihlenen kaya mezarıdır. Anıtsal bir cephe mimarisine sahip olan mezar, saçaklık ve üçgen alınlığı iki sutun tarafından taşınan bir Dor tapınağının kayalara oyulmuş ön cephesini temsil etmektedir. Giriş Holünün arkasında iki ayrı kapıdan girilen iki mezar odası vardır. Kilise mezarı, Roma ve Bizans dönemlerinde bazı ilave ve değişiklikler yapılarak kullanılmaya devam etmiştir.

Kaynak: https://www.kulturportali.gov.tr/.../daglik-frigya-porsuk.... Eskişehir Valiliği.(2014). Eskişehir Rehberi(5.Baskı) - Eskişehir Valiliği.(2014). Dağlık Frigya (Broşür)