İlk kez okul ile tanışacak çocuklarda kaygının giderilmesinin en büyük ilaç olduğunu söyleyen Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü Hastanesi Çocuk Gelişimi Uzmanı Dr. Birgül U. Bayoğlu, ileri dönemlerde oluşan okul reddine karşı ise çocukların duygularının ifade etmesine izin verilmesini ve rahatsız eden konu üzerinde konuşması gerektiğini vurguluyor.
Okul reddi, yalnızca ilkokula yeni başlayan çocuklarda değil her okul çocuğunda her dönem karşılaşılabilecek bir durumdur. Genellikle okula gitme zamanı ortaya çıkan isteksizlik, karın ağrısı, kusma gibi bedensel şikayetler ya da okula gidip içeriye girmeyi reddetme şeklinde davranışlarla ortaya çıkar.
Çocuğun sosyal ve akademik yaşantısını olumsuz etkileyebileceği gibi aileyi ve okul yönetimini de zorlayan bir süreçtir. Okul ortamında yaşananlar, aile içindeki değişimler, uzun süreli tatiller neden olarak görülse de araştırmalar, okul reddinin en önemli nedeninin kaygı bozukluğu olduğunu göstermektedir.
OKULA GİTMEYİ REDDEDİYORSA DUYGUSAL GELİŞİMİNİ TAKİP EDİN
Arkadaşları ile olan ilişkileri, anneden uzak kalma, akademik başarı düzeyi çocuklarda kaygı oluşturan konulardır ve çocuklar kimi zaman bu durum ile baş etmekte zorlanabilirler. Özellikle öğrenme zorluğu yaşayan çocuklar ya da dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar sınıf içinde uyum zorluğu yaşadıkları için okula gitmeyi reddedebilirler. Öte yandan çocuk ruh sağlığı poliklinikleri, okul reddi yaşayan çocukların depresyonda olabileceklerini de vurgulamaktadır. Dolayısıyla okul isteksizliğinin basit bir çocuk davranışı olarak görülmemesi ve zaman geçirmeden çocuğun duygusal gelişiminin değerlendirmesi önemlidir.
OKULLAŞMAYA OKUL ÖNCESİ İLE BAŞLAYIN
Okul reddinin özellikle aileden, evden ayrılma kaygısı ile de ilişkili olduğu bilinmektedir. Sevdiklerinden ve evinden uzak kaldığında çocuğun hissettiği kaygı, okul hayatına uyum sağlamasını zorlaştırır. Anneden ayrılma sürecinin güvenli bir şekilde geliştirilmesi doğumdan itibaren anne-çocuk etkileşiminin niteliğine bağlıdır. Okulöncesi dönemde yine anne tarafından desteklenerek okullaşmaya hazır hale getirilmelidir. Okula gitmeyi reddeden çocuk, ailenin ve okulun olumlu yaklaşımı ile uyum sağmayı başaracaktır. Uzun süren olgular için profesyonel destek gereklidir.
OKUL FOBİSİNE KARŞI ALTIN ÖNERİLER
Çocukların okula hazır oluşları ya da okul yaşamıyla baş etmelerini sağlamada etkili yaklaşım önerileri:
Olumlu ebeveynlik becerilerine sahip bir anne-baba ile büyüyen çocuk güvenli bir bağlanma ilişkisi ve güven duygusu geliştirir.
Okulöncesi eğitim, okul yaşamına hazırlanmada önemli bir basamaktır. Çocukta kaygı bozukluğu varsa erken fark edilmesini sağlar.
Çocukların 3 yaşından itibaren duygularını ifade etmelerine izin verilmeli, duygusal tepkileri engellenmemelidir. Duygu odaklı iletişim öncelikli olmalıdır.
Okul reddi varsa okuldan uzun süre uzak kalmaması sağlanmalı, arkadaşlarıyla ilişkisi sürdürülmelidir.
Çocuğu rahatsız eden konu hakkında konuşup çözüm önerileri oluşturmak ve uygulamasını sağlamak önemlidir.
Öğretmenin sevecen ve çözüm odaklı yaklaşması önemlidir.
Okulun rehberlik servisinden destek alınmalıdır.