AVUSTRALYA'DA 500 YILLIK İSLAM MEDENİYETİ TARİHİ

23 Ocak 2024 Salı 09:59

TÜRKİYE DİYANET ANSİKLOPEDİSİ'NDE AVUSTRALYA'DA DİNLER TARİHİ

Avustralya'da Dini İnançlar

Avustralya’da yaşayanların büyük çoğunluğunu % 75,8’lik bir oranla hıristiyanlar oluşturmaktadır; diğer dinlere mensup olanlar % 13,4, belirli bir dine mensup olmayanlar ise % 10,8 oranındadır. 1986 resmî sayım sonuçları müslüman nüfusu 97.741 olarak göstermekte ise de The Australian Federation of Islamic Councils’in (AFIC) kayıtlarına göre kıtadaki müslüman nüfus 250.000 dolayındadır. Bu nüfusun hemen tamamına yakın kısmını Avustralya’ya başka kıtalardan göç etmiş yirmi üç ayrı etnik gruptan oluşan müslümanlar meydana getirmektedir. Bunlar arasında ilk sırayı Türkler’le (100.000) Lübnanlılar (85.000) almakta, onları Yugoslavlar, Malezyalılar ve Endonezyalılar takip etmektedir. Ülkede 150 kadar da Anglosakson asıllı Avustralyalı müslüman aile yaşamaktadır.

(Kaynak: https://islamansiklopedisi.org.tr/avustralya)

HÜSEYİN HOCA İLE İLGİLİ YAZIM

1978 yılından beri yakından tanıdığım merhum Hüseyin Karaosmanoğlu’nun 21 Ocak 2024'de Avustralya'da vefat edip bu ülkede toprağa verilmesi üzerine bu araştırma yazısını kaleme aldım. Bir kez daha kendisine rahmet diliyor, merhum Hüseyin Hoca'nın vefatı ile ilgili 22 Ocak 2024 tarihinde belgeselcinin not defteri ve sosyal medya hesabımdan yaptığım paylaşımla yazımı sizlerle paylaşıyorum.

https://www.facebook.com/share/p/cTU5KmJ9mrELVZYh/?mibextid=WC7FNe

https://belgeselciismailkahraman.wordpress.com/2024/01/22/avustralyada-yasayan-turkler-ve-huseyin-hocamin-ardindan/

Avustralya’da 500 Yıllık İslam Medeniyeti Tarihinin İzleri

Günümüzde Avustralya’ya Hristiyan sömürgecilerden önce Müslüman tüccarların geldiğini çok az insan biliyor. Fakat Müslümanlığın Avustralya’nın yerli halkı üzerindeki etkileri hala devam ediyor.

Avustralya’nın kuzey kıyılarında bulunan ‘praus’ isimli geleneksel Endonezya tekneleri, Avustralya halkının milli tarihi hakkında çoğunluğun düşündüğünden farklı bir şey anlatıyor. Hristiyanlardan çok daha önce kıtaya, Endonezya’nın Makassar şehrinden Müslüman balıkçılar gelmiş ve Aborjinler ve Müslüman balıkçılar arasında ticaret üzerinden uzun süren bir ilişki başlamış.

Müslümanların Avustralya kıtasına kaç yılında geldikleri sorusuna kesin bir cevap verilemiyor, fakat uzmanlar bu tarihin 1500’lere dayandığını söylüyor.

Endonezya’dan balık ve denizhıyarı ticareti için Avustralya’ya gelen Müslümanlar, Avustralya’nın yerli halkının o ana dek ilişki kurduğu ilk yabancı halk olmuş. Melbourne’daki Monash Üniversitesinden antropoloji uzmanı John Bradley, yerli halkın Müslümanlarla olan ilişkisini bir başarı olarak tanımlıyor, sömürü amacı gütmeden ticaret yaptıklarını anlatıyor. İki halk arasındaki bu ilişki bir kültür alışverişini de beraberinde getirdi. Gelen Müslüman balıkçılar bir süre sonra yerli kadınlarla evlenmeye başlayınca kalıcı bir İslam etkisi Avustralya’da yer ediyor.

Mekke’ye doğru ibadet

Müslümanların Avustralya yerlilerinin kültürüne farklı alanlarda etkisi olmuş; yerli halkın gelenek ve görenekleri, müzik ve sanat anlayışları ve dilleri incelendiğinde bu görülüyor. Uzmanlar, Elcho adasında yaşayan Yolngu halkının taptığı figürlerden bir olan “Walitha’walitha”nın, aslen Arapça “Allahu ta’ala”dan türediğini söylüyor. Bunun yanı sıra ibadet ederken veya cenaze törenlerinde kişilerin batıya dönmesi, Müslümanların namaz kılarken Mekke’ye dönme geleneğinden kalma.
1906’da yerli halka getirilen vergiler ve uygulanan kısıtlayıcı politikalarla beraber, yerlilerin denizhıyarı ticareti sona eriyor. Fakat hala, Aborjin toplumlarında Makassarlı tüccarlar ve Avustralya yerlileri arasındaki ilişki, her zaman olmasa bile çoğu zaman barışçıl ve uygar olması nedeniyle takdir ediliyor.

Afgan Camii

Müslümanlar ve Aborjinler arasındaki ilişki yalnız Makassar’lı balıkçılarla yapılan ticaretle sınırlı değil. Makassarlılar gibi, ticaret yapmak amacıyla 19’uncu yüzyılın sonunda güneydoğu Asya’dan gelen Müslümanlar da benzeri bir etki yaratmış. Evlilikler ve yerleşimler sonucunda Müslüman kesim, yerli halkla kültürel alışverişe girmiş. Günümüzde hala Avustralya’nın kuzeyinde yaşayan insanların “Hassan” (Hasan) ve “Khan” (Han) gibi Müslüman isimleri olmasına bunun kanıtı.

Avusturalya’nın orta kesimlerinde bulunan ve 26 bin kişilik bir nüfusa sahip olan Alisce Springs kentinde, ilginç bir yapı bulunuyor. Adı ”Afgan” olan bir cami. Bu cami adını devecilikle uğraşan Afganlardan alıyor. Bu Afganlar, çöllerdeki demiryolu inşaatlarında çalışmış.

Günümüzde caminin müdavimleri çoğunlukla Hindistan, Pakistan ve Afganistan’dan göç etmiş Müslümanlar.

Avustralya nüfusunun yalnızca yüzde 1’lik bir bölümünü Aborjinler oluşturmakta. 2011’de yapılan Nüfus Sayımına göre ise günümüz Avustralya’sında 1140 Müslüman Aborjin yaşamakta.

(Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/06/140627_avustralya_islam.amp)

Avustralya Melbourne de İslam Tarihi Müzesi

Federal hükümetin desteğinde Avustralyalı Müslüman iş adamı Moustafa Fahour tarafından kurulan ülkenin ilk ve tek İslami müzesi olma özelliğini taşıyan Avustralya İslam Müzesi, açıldığı günden itibaren 50 binden fazla ziyaretçiyi ağırladı.

Haftanın 6 günü hizmet veren müzede İslami bilgilerin dışında, hat sanatlarından konferanslara, tarihi eser sergilerinden minyatür kurslarına, el sanatlarından güncel konulara kadar çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

"İslam ve onun güzelliğini öğrenmelerini istiyoruz"

Avustralya İslam Müzesinin faaliyetlerine ilişkin AA muhabirine bilgi veren Genel Müdür Maryum Chaudhry, ziyaretçilere İslam’ın güzelliklerini öğretmeye çalıştıklarını söyledi.

(Kaynak: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/avustralya-islam-muzesinde-ziyaretcilere-islamin-guzellikleri-anlatiliyor-/1483335)

İslam’ı Avustralya’ya götüren Afgan deveciler

Avustralya’ya gelen devecilerin çoğu Sünni Müslümanlardı ve çoğu büyük merkezlerden yüzlerce kilometre uzakta inşa edilen ülkenin ilk camilerini kurdular.

Uzak bir maden kasabası Avustralya’nın en eski camisine ev sahipliği yaptığı gibi hafızalardan silinmeye yüz tutmuş büyüleyici bir İslam tarihini açığa çıkarıyor.

Avustralya’nın 81 yaşındaki bekçisi, “Gerçek adım Aminullah” diyor. “Kimsenin adımı doğru söyleyemediği madenlerde ve barakalarda çalışırken ‘Robert’ ismini aldım.”

Aminullah “Bobby” Şamroze, az bilinen zengin bir İslam tarihine sahip 17.000 kişilik uzak bir Avustralya maden şehri olan Broken Hill’deki Broken Hill Camii’nin bekçiliğini yapıyor.

1887’de inşa edilen ‘Bobby’nin camisi, Avustralya’nın bilinen en eski camisi olma unvanın sahip. 1800’lerin başlarından itibaren günümüzde Pakistan, Hindistan ve Afganistan olarak bilinen İslam coğrafyasından Avustralya’ya gelen Aminullah, deve sürülerinin çobanlığı için kilometrelerce yol kat etmişti. 2.000 ila 4.000 arasında değişen rakamlarda deve çobanı Avustralya’ya götürülen develerin sürücülüğü ve bakımıyla ilgileniyordu. “Afgan devecileri” olarak bilinen bu Müslümanlar süreç içerisinde Avustralya iklimine adapte olarak geri dönmek istemedi.

(Kaynak: https://www.haksozhaber.net/service/amp/islami-avustralyaya-goturen-afgan-deveciler-165369h.htm)