GİRESUN'UN İLK CAMİLERİNDEN 800 YILLIK ESPİYE KARAOVACIK YAYLASI VAKIF CAMİSİ YIKILIYOR

04 Eylül 2023 Pazartesi 10:45

Oğuz Türklerinin Çepni boyu Kürtün aşireti tarafından vatan haline getirilen Harşit vadisi Güvende Kazıkbel ve Karaovacık bölgesinde bulunan Giresun bölgesinin ilk camilerinden olan Osmanlı arşiv belgesinde, "Karaovacık yaylasında Kürtün kazası muzafferatından Tireboluya bağlı karaovacık da bulunan Karabeyzade Hasan ağa Vakfı" olarak geçen tarihi cami ilgisizlik ve vefasızlıktan yıkılıyor. Giresun valimiz, milletvekilleri ve Giresun kamuoyunu Giresun’un ilk camilerinden olan tarihi arşiv belgelerinde vakıf olarak geçen tarihi camiyi yıkılıp yok olmaktan kurtarmaya ve sahip çakmaya davet ediyorum:

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2659036987584225&id=100004338481610&mibextid=WiMSqg

800 YILLIK TARİHİ KARAOVACIK YAYLASINDAN CANLI YAYINLAR İLE BELGESEL TADINDA DEVRİ ALEM

Oğuz Türklerinin Çepni boyu tarafından 800 yıl önce kurulan Giresun Espiye karavacık yaylasının canlı şahitlerinden Karabacık yayla pazarının ilk esnaflarından kurugeriş köyünden 82 yaşındaki Hayri Danacı www.devrialem.tv ve www.gebzegazetesi.com canlı yayında belgesel tadında söyleşi yapıyoruz.

https://m.youtube.com/watch?v=VVzOjCCEQjQ

CANLI BELGESEL SÖYLEŞİ

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=668703128654849&id=100004338481610&mibextid=WiMSqg

GEBZE GAZETESİN DE YAYINLAN HABER

http://www.gebzegazetesi.com/m/?id=52786

KARAOVACIK YAYLASI BELGESELİ

https://m.youtube.com/watch?v=9bcICAt0kpo

Anadolu Vakıf Medeniyeti ile yüzlerce yIl önce vatan haline geldi. Giresun bölgesinde çok önemli Vakıflar kuruldu.

https://m.youtube.com/watch?v=2Sb5RLZXlcc

Tarihi Karaovacık Camisi de bir Vakıf eseridir Tarihi karaovacık yaylası İle ilgili önemli bir Araştırma yapan Tarihçi yazar ve eğitimci Mevlüt Kaya beye teşekkür eder ediyor Karaovacık tarihi ile ilgili yaptığı araştırmayı sizlerle paylaşıyoruz.

KARAOVACIK YAYLASINA DAİR TARİHSEL BİR NOT

Giresun’un ilçelerinden Eynesil-Yağlıdere arasındaki geniş havzanın yayla ve obalarının önemli bir toplanma, alışveriş ve geçiş noktası olan Karaovacık, yöre kültüründe önemli bir yeri olan 2528 rakımlı Ahılbaba/Halbaba Dağı’na da geçit veren geçmişi oldukça eski bir yayladır. Etrafının saran obalar, dağ eteklerine kurulmuş ise de Karaovacık merkezi düzlükten oluşmaktadır. Karaovacık merkezi; Eynesil, Görele, Tirebolu, Yağlıdere ve özellikle bağlı bulunduğu Espiye yaylacılarının hayvancılığa bağlı ticarî ilişkilerinde bir şekilde yollarının kesiştiği bir uğrak yeri olagelmiştir. Karaovacık yaylasının geçmişini aydınlatacak pek fazla yazılı kaynak veya belge olmasa da geniş bir bölgenin yaylacılık belleğinde yer tutmuş olması, buranın yöre tarihi açısından önemli olduğunun bir göstergesidir. Geleneksel yayla şenliklerinin düzenlendiği bu yayla, Osmanlı’nın son dönemlerinden itibaren sayısız otçu göçü (=ot göçü)ne tanıklık etmiştir.

Devlet Arşivleri’nden edindiğimiz 1836 yılına ait bir belgeyi burada ele alarak Karaovacık hakkında bilgileri paylaşacağız. Böylelikle halk arasında nadir de olsa bilinen ve daha önceki zamanlarda derlemelerimizden elde ettiğimiz kayıtlarda “Karaovacık adının nereden geldiği” hususundaki bilgileri yukarıda zikredilen belge ile kısmen doğrulamaya çalışacağız. 1836 tarihli belge, Evkâf-ı Humayun’a ait bir telhis belgesidir. Konusu ise “Kürtün kazası muzafatından Tirebolu'ya bağlı Karaovacık'ta bulunan Kara Beyzade Hasan Ağa Camii hitabetinin Nebi b. Hüseyin Halife'ye tevcihi”dir. Belgenin çevirisini aşağıda naklediyoruz:

“Evkaf-ı Humayun Nazırı Devletlü Efendi muktezasını ilam eylesün deyu buyruldu

Fî 8 Sa sene 252

Telhîs
Ma’ruz-ı bendeleridir ki
Nezaret-i Evkâf-ı Humayun’a mülhak evkaftan Kürtün kazası muzafatından nefs-i Tirebolu tevabiinden Karaovacık nam mahallinde vaki Karabeyzade Hasan Ağa nam sahibü’l-hayrın bina eylediği cami-i şerif vakfından olmak üzere yevmî bir akçe vazife ile hitabet cihet-i mutasarrıfı Hüseyin bin Nebi Halifenin vefatı vukuuyla mahlûlünden erbab-ı istikanından sulbî oğlu Nebi Halife tevcihen kaza-i tasdir naibi sulbi çakerine havale buyurulan işbu ilâmında istida eder cihet-i mezkûr müteveffayı merkumun elyevm uhdesinde olacağı derkenardan müsteban olmakla bu surette cihet-i mezkûr babası müteveffa merkumun mahlûlünden ber mucib-i nizam bi’t-takî bila kusur edayı hizmet etmek ve terk ve tekâsül eder ise refiinden ahire verilmek şartıyla oğlu merkume ba-hatt-ı hümayun-ı şevket-makrun-ı şahane ve barü’us-ı hümayun tevcih ve yedine kaleminden beratı ita olunmak babında emr u ferman-ı hazret-i men-lehü’l-emrindir.

(Mühür Mehmed Hasib)

Der-i devlet mekine arz-ı dai-i kemine oldur ki Kürtün kazası muzafatından nefs-i Tirebolu tevabiinden Karaovacık nam mahallinde vakî eshab-ı hayratdan Veli Beyzade Hasan Ağa nam sahibü’l-hayrın bina ve ihya eylediği cami-i şerifinde yevmî bir akçe vazife ile hatib olan Hüseyin bin Nebi fevt olup yeri kalî ve hizmet-i lazimesi mu’tell kalmakla yerine erbab-ı istihkaktan müteveffayı mezburun sulb-i oğlu Nebi bin Hüseyin ber-vechde lâyık ve mahal ü müstehak olmakça cihet-i mezbureyi vazife-i mersulesiyle babası fevtinden oğlu Nebi nam daîleri üzerine tevcihe ve yedine bir kıta berat-ı şerif-i âlîşân sadaka ve inayet ihsan buyurulmak istirhamında vaki’ül-hâl bi’l-at-temasî paye-i serîr-i âlâya arz ve îlâm olundu bakî emr hazreti men lehül emrindir harren fil yevmüs-salis min şehri Muharremül-haram sene isna ve hamsîn ve miateyn ve elf.

52 sa 18
El-abdu’d dâî li’d devleti’l aliyyül Osmaniyye
İbrahimü’l- el-müvellâ-yi halâfe bi-kaza-i Tirebolu” (BOA, 01598 00093 001 01).

Belge, içerik olarak kısaca; 1836’da Karaovacık’taki Karabeyzade Hasan Ağa’nın yaptırdığı caminin hatibi Hüseyin bin Nebi Halife’nin vefatı üzerine, hitabet görevinin oğlu Nebi b. Hüseyin Halife'ye verilmesiyle ilgilidir. Ancak belgede geçen ve camiyi yaptıran sahibü’l-hayrın “Kara Beyzade” namı ile benzeşen –ancak gerçeği yansıttığına dair kanıt bulunmayan- halk arasında Karaovacık’ın ad kökeninin “Karabeycik”ten geldiğine dair anlatının bulunması dikkat çekicidir:
Bir görüş olarak, 1836’da Karaovacık olarak kayıtlara geçmiş olan yaylanın merkezindeki geniş düzlüğün ova tanımlamasına uyacak büyüklükte olmaması onu “ovacık” (Karaovacık) yapmış olabilir. “Kara” ovacık denmesi de muhtemelen toprağının rengi, düzlüğünden karın çabuk kalkmaması, soğuk havası ve bunlara bağlı olarak bu merkezde tarımsal verimin düşük olması ile ilgilidir.” (Mevlüt Kaya, Çepniler, İst. 2011, s. 352).

Espiye Karaovacık Yaylasının 800 yıllık Tarihi ile ilgili Araştırma Yazım

44 yıldır araştırmacı gazeteci ve belgeselcilik yapıyorum. Dünyanın 80 ülkesin de ve Türkiye’nin tamamına yakın bölgesinde araştırma Yazıları yazan ve belgeseller çeken gazeteci ve belgeselci olarak bu yıl da ata dede memleketim dünyaya geldiğim çocukluk yıllarımın geçtiği köyüm beldem ve yaylamla ilgili araştırmalar yapıyorum. Sizleri önce Anadolu’ya geldiğimiz belgesel tadında Türkistan coğrafyasına götürmek istiyorum.

https://www.youtube.com/watch?v=Qqlvz0tYVFoGiresun

Espiye ilçesi tarihi kara ovacık yaylasın dayım cuma namazımızı yapım tarihi bilinmeyen ve yeni cami yapılmak üzere yıkılmasına karar verilen ve yıkımı son anda dönemin Giresun valilisi merhum Ali Haydar Öner tarafından durdurulan tarihi karaovacık camisinde kılıp 800 yıl önce buraları vatan yaparken şehit olan tarihi Kürtün şehitliğini ziyaret ederek Fatiha okudum Kürtün şehitliğine garibanlar Mezarlığı kitabesi yazılması kültür ve medeniyet tarihimiz adına utanç verici.

KOCA OCAK YAYLASI NASIL KARABACIK OLDU

Oğuz Türklerinin Çepni boyun Dan Kürtün aşireti ilk kez İpek Yolu ile Malazgirt zaferinden önce bu günkü Gümüşhane’nin Kürtün bölgesine gelip yerleşerek Kadırga Kazıkbeli Güvende Karaovacık yaylalarını kurmuşlar muhtemelen tarihteki adı bölgeyi vatan yapan Horasan ereni (Koca Ocak Türbesi ) inden adını alıp zamanla cümle bozulduğu için halk dilinde Karabacık a dönüşmüş Karaovacık yaylası tarih boyu önemini koruyor bir zamanlar Tirebolu kaymakamlığın yazlık Konağı bu bölgede konak düzünde bulunuyordu.Oğuz Türklerinin Çepni boyu ile ilgili www.iktav.com olarak hazırladığımız belgesel sinevizyonu sizlerle paylaşıyorum.

https://youtu.be/Q_3irZ6EDN0

TÜRBELERE OCAK DENİR

Çepni Türklerinde Türbelere ocak denmekte benim yalak oba yaylasına hakim tepede Pir Ali Şeyh Türbesinin bulunduğu yere halen ocak yanı deniyor ve ziyaretler yapılıyor. Pir Ali Şeyh sözünü de kısaltıp kestirmeden Pıralışık demişiz. Bugün yeri bilinmese de Karaovacık yaylasının en eski mezarlığı Koca ocak türbesi etrafındaki Tarihi Kürtün şehitliğinde bu bölgeleri 800 yıl önce bizlere vatan yapan dedelerimiz ve ecdadımız yatıyor. Dedesine ve ecdadına gariban diyen tarih bilincinden yoksun bir toplum olduk.

AHİ BABA DAĞI AHIL BABA DAĞI OLMUŞ

Kültür tarihimizde çok önemli yeri olan üç bin metre zirvesi ile yaylalarımızın manevi abidesi olan Karaovacık Güvende ve Kazıkbeli yaylalarına hakim ağustos ayında bile zirvesinden karların eksik olmadığın kardeş anlamına gelen Ahi Baba dağına kestirmeden cümleyi bozarak Hal baba ve Ahıl Baba Dağı demiş hiç bir araştırma yapmamışız. Bugün hastane de tedavi gören 100 yaşına merdiven dayamış Emine Anam, "Oğlum biz her yıl yaylaya geldiğimizde Ahıl baba dağının zirvesine çıkmak için bir çok obanın insanı ile birlikte katırlarda ve yaya olarak Ahıl baba dağına gider dua ederdik" diyordu.

SİNSİ OYUNLARI TARİH BİLİNCİ İLE BOZALIM

Bugün bu bölgeler üzerinde büyük oyunlar oynanıyor. PKK teröristleri doğu karadenizi hedef aldı. Pontos lobisi ve Yunanistan’daki Pontos derneklerinin destekleri ile Pontos devleti hayali kuruyor. Avrupa Birliği ve Alman vakıfları destekli bazı kişi ve kuruluşlar bölgede Alevi ayrımcılığı peşinde. Çepniler hem ehli sünnet ve hemde ehli beyti seven bu inanç ve geleneği Türkistan ve Horasan’dan 800 yıl önce buralara getiren insanımızın kafasını karıştırmaya çalışanlar Kaşgarlı Mahmut’un 1000 yıl önce çepnilerle ilgili Dîvânu Lugâti't-Türk de yazdığını okusunlar. Yaş 60'a merdiven dayadı, hiç kimse ilgilenmese de bu bölgelerin tarihini araştırmaya devam edeceğim. Üzülerek söylemek gerekirse bizler tarih kültür gelenek göreneklerimizi araştırmıyor. Bu güzel vatanı canları ve kanları ile bize emanet eden dedelerimizi araştırıp önem vermiyor. Üstelik manevi tapu senedimiz olan mezarlarına gariban mezarlığı deyip geçiyor. Mezarlıklarının dibinde yayla şenliği adı altında kemençeler çalıyor türküler söyleyip horonlar oynuyoruz. Buna da belediyelerimiz öncülük ediyor, yazık gerçekten çok yazık.

KARAOVACIK YAYLASINDA 5 YIL ÖNCEKİ ANI

Dün sayfamı açtığımda Karaovacık Yaylası’nda 5 yıl önce 2 Ağustos 2014 tarihinde dönemin Espiye Kaymakamı bugünkü Kırklareli Valisi sayın Osman Bilgin Bey'in daveti ile katılıp sunuculuğunu yaptığım Karaovacık yaylası alt yapı hizmetleri açılış töreni fotoğraflarım vardı. Osman bey bölgeye önemli hizmet yapmıştı; kendisi ile Karaovacıktan telefonla görüşüp 5 yıl önceki anıları konuştuk. İnsan anıları ile Eser ve Hizmetleri ile Yaşar. (kaynak http://www.gebzegazetesi.com/m/?id=3725&t=makale)