Doğu’nun İncisi: ŞAM

 

Şüphesiz Şam, insanlık tarihinin en kıdemli şehirlerinden bir tanesidir. Nice Allah dostunun yolu bu topraklardan geçmiştir, nice âlimler bu şehri şereflendirmiştir. Ve işte Suriye’nin başkenti Şam’dayız. Arapça’da “Dımaşk” olarak anılan şehir, Suriye’nin güneybatı kesiminde yer almaktadır. İlk Emevi Halifesi Muaviye ile başkent olan şehir, yaklaşık yüzyıl boyunca tarihteki en büyük İslam devletinin merkezi olmuştur.

 

Bu tarihi şehir, İslam medeniyetini büyümeye götüren ilk adımların atıldığı yer olarak dikkat çeker. Henüz çok küçük olan Mevlana, ilerleyen yıllarda buraya tekrar geleceğini ve burada ilim tahsil edeceğini bilmiyordu. Ama Vahdet-i Vücud felsefesi ile yüzyıllar boyunca hem doğulu hem de batılı âlimlere ışık tutacak değerli bir zat olan İbn-i Arabi ile tanıştığında hayata bakışında bir şeylerin değiştiğine hiç kuşku yoktu. İbn-i Arabi, babasıyla birlikte giden Mevlana’yı gördüğünde şöyle demekten kendini alamamıştı: “Sübhanallah! Bir okyanus, bir denizin arkasında gidiyor.”

 

Şam-ı Şerif olarak da bilinen Şam sokaklarında Mevlana’nın izinde gezerken Emeviler’den Osmanlı’ya Şam’daki ihtişamlı vakıf eserleri bizleri derinden etkiliyor. Emeviye Camisi; medrese, Han, hamam, kervansaray, kapalı çarşılar ve suyolları Şam’ın gelişmesine katkısı olan vakıf eserlerimizin başında geliyor.

 

Anadolu’nun Bereketli Topraklarıyla Buluşma

 

Kervan, göç boyunca takip ettiği güzergâh boyunca Nişabur, Bağdat, Hicaz, Kudüs, Şam gibi kadim şehirlere uğradıktan sonra Suriye’nin kadim şehirleri Hama ve Halep üzerinden Hicaz Yolu olarak da bilinen yollardan geçen Bahaeddin Veled, Malatya üzerinden Anadolu topraklarına girer.

 

Bizde kervanın takip ettiği yolları takip ederken vakıf medeniyetimizin tarihe canlı şahitlik yapan eşsiz eserlerin belgesellerini çekiyoruz.

 

Kervan, binlerce yıllık Anadolu tarihine canlı şahitlik yapan Malatya, Erzincan, Sivas, Kayseri, Niğde’ye uğrar. Bahaeddin Veled, bugünkü adı Karaman olan Larende topraklarında yolculuğunu bitirmeye karar verir.

 

Biz de 750 yıl sonra Mevlana’nın izinde yolumuza Anadolu’da devam ederken Selçuklu’dan Osmanlı’ya şehirlerimize ruh veren vakıf mirasımızı tanımanın mutluluk ve huzurunu yaşıyoruz.

 

Larende, Âlimlerin Sultanı’nın gelişi ile şenlenir. Bahaeddin Veled, burada o kadar hoş karşılanır ki Sultan Alaeddin Keykubat’ın naiplerinden Emir Musa, âlimler sultanı Bahaeddin Veled için şehrin ortasında bir medrese yaptırılmasını emreder.

 

Yedi yıldan daha uzun bir süre bu medresede kalan Bahaeddin Veled, on sekiz yaşına giren Mevlana Celaleddin’i Hoca Şerefeddin Lâlâ-yı Semerkandî’nin kızı Gevher Hatun ile evlendirdi. Mevlana’nın bu evlilikten sonradan Sultan Veled diye meşhur olan Muhammed Bahaeddin ve Muhammed Alâeddin adlı iki oğlu dünyaya geldi.

 

Gün gelecek Bahaeddin Veled, Karaman’dan da ayrılacaktı. Ve Âlimlerin Sultanı’nın yolculuğu ilk çağdan beri Anadolu’daki önemli yolların kavşağında yer alan manevi bir şehirde, Konya’da nihayete erecekti.

 

Biz Belh’ten başladığımız Mevlana Yolu’nu belgesel tadında vakıf ruhu ile gelerek Mevlana Diyarı Konya’ya ulaştık. Konya demek Mevlana demek. Selçuklu’ya başkentlik yapan kadim şehir demek. Anadolu’nun merkezi demek. Konya demek vakıf medeniyeti demek. Zaten 750 yıllık bir vuslat günü Konya’da Mevlana ile gündeme geliyorsa bunu vakıf medeniyetine borçluyuz.

 

Vakıf kültürü ile harmanlanmış Konya, Selçuklu’nun büyük veziri Sahip Ata’nın kurduğu vakıf ile ihya olmuştu. Onun kurmuş olduğu vakıf, Konya’nın dört bir tarafını Selçuklunun şaheserleri ile doldurmuştu. Konya’nın Mevlana ile ruh bulup vakıf medeniyeti ile şekillendiğini, vakıf çeşmeleri ile çok iyi anlıyoruz.

 

Mevlana’nın 750. Vuslat Yılını değerli arkadaşım, yönetmen, senarist ve yazar Uğur Tatar’ın 750. Vuslat Yılı kapsamında Konya’da yaptığı belgesel çekimleri ile tespit ettik. Ayrıca proje kapsamında sergiler açtık, çalıştaylar ve konferanslar düzenledik. Ayrıca yaptığımız tüm faaliyetleri kamuoyu ile paylaştığımız “mevlanayolu.com” adında bir web sitesi tasarladık.

 

Bu projeye destek olan başta İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü olmak üzere tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyoruz.