Bununla birlikte, D vitamini eksikliği ve yetersizliğinin enfeksiyöz ve otoimmun hastalıklar, yaygın kanserler, kardiyovasküler hastalıklar, metabolik sendrom gibi bir çok kronik hastalıkla bağlantılı olduğu bulunduğunu ifade eden Yıldız, şunları aktardı:
"Başlıca D vitamini kaynağı, ultraviyole ışınları ve besinlerdir. Güneş ışığına fazla maruz kalınmasıyla ciltte D vitamini sentez edilmektedir. D vitamini en fazla balık, karaciğer ve yumurta sarısında bulunmaktadır. Deride yapılan veya diyetle alınan D vitamini karaciğer ve böbreklerdeki enzimler vasıtası ile aktif hale getirilerek etkisini gösterir. D düzeyi normal değerleri 30-100 ng/mL’dir. 20 ng/mL’den düşük ise D vitamini eksikliği, 21 ile 29 ng/mL arasında ise D vitamini yetersizliği ve 150 ng/mL’den yüksek ise D vitamini intoksikasyonu olarak kabul edilmektedir.
Kemik hastalığı olan kişiler, kas-iskelet sistemine ait semptomları olan kişiler, güneş ışığından yeterince yararlanamayanlar, yaşlılar, obezler, kısa aralıkla sık hamile olanlar, emziren kadınlar, malabsorbsiyon durumları, antikonvülsan ve glukokortikoid ilaç kullanımı vs. D vitamini düzeyine bakılmalıdır. D vitamini eksikliği sonucu yetişkinlerde osteomalazi denilen kemik hastalığı gelişir. En belirgin özelliği bel, boyun, kalça ve kaburgalarda ağrı oluşur. Kas güçsüzlüğü sonucu hareket ve yürüme fonksiyonu etkilenir. İleri vakalarda kemik kırıkları gelişebilir."
Çinko eksikliğinde saç dökülmeleri meydana geliyor
Dr. Öğr. Üyesi Kemal Yıldız, D vitamini yetersizliği kemik rezorpsiyonunu artırarak osteoporoza ve sonuç olarak kemik kırıklarına yol açtığını belirterek, "Normal koşullar altında insan vücudunda bulunan D vitamini için güneş ışığı temel kaynaktır, yüzde 90-yüzde 95’i güneş ışınlarının etkisi ile deride sentez edilir. Haftada 3 defa el, yüz ve kolları 20 dakika güneşe tutmanın vücudun D vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterlidir." ifadelerini kullandı.
Güneş koruma (sun protection factor, SPF) kremleri, bulutlu hava, ozon yoğunluğu, hava kirliliği, rakım, mevsim, günün saati, deri rengindeki farklılıkların D vitamini kaynağı olarak güneşin kullanılmasını oldukça zorlaştırdığını ifade eden Yıldız, şunları kaydetti:
"D vitamini eksikliğini gidermek için oral, parenteral capsül, damla, ampül kullanılabilir. Çinko vücudumuzda birçok enzimin yapısında bulunan önemli bir mineraldir. Çinko eksikliğinde saç dökülmesi, büyümede gecikme, kilo kaybı, yaraların iyileşmesinde gecikme, bağışıklık sisteminde zayıflama gelişir. Çinko eksikliği için kan çinko seviyesinin ölçülmesi gerekir. 60 microg/dl altında ise çinko yetmezliği vardır. Çinko en çok peynir, kepekli ekmek, süt ve süt ürünleri, balık, karaciğer ve tahıllarda vardır."