TOSÇELİK YEDİNCİ KEZ ZİRVENİN SAHİBİ

Anadolu 500'ün zirvesi, bu yıl art arda altıncı kez Tosyalı Holding iştiraki olan Tosçelik'in oldu. Anadolu 500'de zirveye ilk kez 2013 yılında oturan Tosçelik, 2014 ve 2015 yıllarında ise ikinci olmuştu. Son beş yılda üst üste birinci sırada yer alan Tosçelik, 2021 yılında da Anadolu 500'ün zirvesinde yer almış oldu. 

Tosçelik, böylece Anadolu 500'ün 19 yıllık tarihinde en çok birincilik alan şirket olarak rekorunu yenilemiş ve bir üst noktaya çıkarmış oldu. Listede Tosçelik'i üç birincilikle Kroman, iki birincilikle Tiryaki Agro ve tek birincilikle Erbakır takip ediyor. 2021 yılında ikinci sıranın sahibi, bir önceki yıl 9'uncu sırada yer alan Sasa Polyester oldu.

 Sasa yeni yatırımlarıyla sekiz basamak sıçrayarak zirvenin bir altına ulaştı. Anadolu 500'ün üçüncü sırasında ise 2020'de dördüncü sırada yer alan Yıldız Entegre oldu.

CİROLAR KUR ETKİSİYLE KATLANDI

Anadolu 500'deki şirketlerin cirosu, 2019 yılında ilk kez 400 milyar TL sınırını aşmış ve 402,8 milyar TL olarak gerçekleşmişti. 2020 yılında ise bu rakam 485 milyar TL seviyesinde gerçekleşerek 500 milyar TL sınırına dayanmıştı. Anadolu 500 şirketlerinin toplam cirosunun GSYH'ye oranı yüzde 9,6 olarak gerçekleşirken, 280 bin kişiye istihdam sağlayarak toplam istihdamın yüzde 1'ini oluşturmuşlardı. 2021 yılında ise döviz kurlarındaki artışın da etkisiyle Anadolu 500'ün toplam cirosu yüzde 82,8 gibi rekor bir artışla 886 milyar 710 milyon TL'ye yükseldi.

Bu dönemde Anadolu 500 şirketlerinin toplam cirosunun GSYH'ye oranı da yüzde 9,6'dan yüzde 12,3'e çıktı. Anadolu 500 şirketlerinin toplam ciroları 2016 yılında 200 milyar TL sınırına dayandıktan sonra, hızlı bir yükselişle 2019 yılında 400 milyon TL barajını da geçmişti. Bu dönemde özellikle vergi öncesi karlarda döviz kurlarının da etkisi ile sıçrama yaşandı. 2019 sonunda 6,6 milyar Tl olarak gerçekleşen vergi öncesi kâr, 2021 sonunda 33 milyar TL'yi aşarak yaklaşık dört kat artmış oldu.

İHRACATTA YARALAR SARILDI

Pandemi yılı olan 2020'de Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) verilerine göre, küresel ticaret bir önceki yıla göre yüzde 9 azalmıştı. 2021 yılı ise küresel ölçekte ticaretin yeniden canlandığı bir yıl oldu. Türkiye'nin ihracatı da 2021'de bir önceki yıla göre yüzde 32,8 artışla 225 milyar 291 milyon dolara, ithalatı da yüzde 23,6 artarak 271 milyar 424 milyon dolara yükseldi.
Türk şirketlerinin Çin'den batıya yönelik tedarik zincirinde yaşanan sorunları fırsata çevirdiği bu dönemde, Anadolu 500 şirketlerinin ihracatı yüzde 39 arttı. Böylelikle Anadolu 500 ihracatı 15 milyar 604 milyon dolardan 21 milyar 742 milyon dolara çıktı. Öte yandan Anadolu 500'ün toplam istihdamdan aldığı payda ise 2018 yılından beri görülen yüzde 1'lik pay devam etti. 2021 yılında istihdamda 300 bin sınırını aşarak 303 bin 922 kişiye iş sağlayan Anadolu 500 şirketlerinde çalışanların toplam istihdama oranı ise küçük bir artışla yüzde 1'den yüzde 1,06'ya ulaştı. Anadolu 500 istihdamının toplam istihdamdan aldığı pay, 2009-2016 yılları arasında istikrarlı biçimde yüzde 1,1 olarak gerçekleşmişti.

GIDA VE TEKSTİLİN AĞIRLIĞI DEVAM EDİYOR

Anadolu 500'e 10 ve üzerinde şirket gönderen sektör sayısı, 2019 yılında olduğu gibi 2020'de de 11 olmuştu. Bu sektörler içerisinde ilk sırayı ise 127 şirket ile gıda sektörü almıştı. 2021 yılında ise listeye 10 ve üzeri şirket sokan sektör sayısı 10 olurken, gıda sektörü en çok şirket ile liderliğini korudu. Ancak 2021'de listeye giren gıda şirketi sayısı 127'den 115'e geriledi. Böylelikle gıda sektörünün 2015 yılında 145 şirket ile kırdığı rekorun ardından, listedeki ağırlığı son beş yılda yüzde 20 azalmış oldu. 

Anadolu 500 listesine en çok şirket sokan ikinci sektör de bir önceki yıla göre değişmedi ve tekstil sektörü oldu. Listeye giren tekstil şirketi sayısı da yine bir önceki yıla göre aynı kalarak 98 oldu. Tekstil sektörünü 61 şirketle metal ve 38 şirketle otomotiv sektörü takip etti. Listenin beşinci sırasında yer alan otomotiv sektöründen listeye giren şirket sayısı ise bu dönemde 24'ten 28'e yükseldi. Böylelikle listenin ilk beşinde yer alan sektörler 2021'de değişmedi.
 

BARİYER 500 MİLYON TL SINIRINDA GELDİ

Anadolu 500 listesine son sıradan giren şirketlerin cirosunu ifade eden 'giriş bariyeri', araştırmanın ilk gerçekleştirildiği yıl 37 milyon TL olmuştu. 2019'da giren son şirketin cirosu, ilk kez 200 milyon TL sınırına dayanmış ve 199 milyon TL olarak gerçekleşmişti. Pandemi yılı olan 2020'de ticaretteki tüm sorunlara rağmen şirketler cirolarını artırmayı başardı ve 2020'de listeye son sıradan giren şirketin cirosu 254,8 milyon TL olarak gerçekleşti. 

2021 yılında ise gerek küresel ticarette yaşanan canlanma gerekse döviz kurlarındaki artışın etkisiyle Anadolu 500 listesine giriş bariyeri, bir önceki yıla göre yüzde 94,5 artışla 255 milyar TL'den 496 milyar TL'ye yükseldi. Öte yandan 2020'de yüzde14,2 olan Anadolu 500 listesindeki ilk 10 şirketin toplam cirodaki payı, 2021 yılında yüzde 15,5'e yükseldi. Böylelikle araştırmanın düzenlendiği son 19 yıldaki rekor kırılmış oldu.
 

BURSA ZİRVEYİ BIRAKMADI

Anadolu 500 listesine en çok şirket gönderen şehir, son yıllarda olduğu gibi 2021 yılında da Bursa oldu. 2019 yılında 91 şirket ile Anadolu 500 araştırmasında yer alan Bursa’dan listeye giren şirket sayısı 2020 yılında 76’ya gerilemişti. 2021 yılında ise bu sayı ufak bir artışla 78’e çıktı. Bursa’nın hemen ardından gelen Gaziantep, zirveyi zorlamaya devam etti. 2020’de 71 şirket ile listeye giren Gaziantep, 2021 yılında ise bu sayıyı 75’e çıkardı ve Bursa ile arasındaki farkı üçe kadar indirmeyi başardı. Listenin üçüncü sırasındaki şehir ise Kocaeli oldu. 
Ancak Kocaeli’den listeye giren şirket sayısı bir önceki yıla göre 44’ten 42’ye geriledi. Listenin dördüncü sırasında 31 şirketle Kayseri yer alırken, beşinci sırasında ise 26 şirketle Kahramanmaraş vardı. 2020’da listede olup, 2021’de listede olmayan şehir Balıkesir olurken, bu yıl listeye Tekirdağ girdi. 2021’de Anadolu 500’e 10 ve üzerinde şirket gösteren il sayısı da bir önceki yıl olduğu gibi 14 olarak gerçekleşti.