İş hayatı, birçok insan için geçim kaynağıdır. Ancak çalışma koşulları her zaman güvenli olmayabilir. Özellikle sanayi, inşaat, tarım ve üretim sektörlerinde çalışanlar açısından iş kazaları kaçınılmaz olabiliyor. Her yıl binlerce işçi çeşitli iş kazalarına maruz kalıyor. Bu kazalar bazı durumlarda geçici sakatlıkla sonuçlanırken, bazı durumlarda kalıcı iş göremezlik ya da ölümle sonuçlanabiliyor. Böylesi durumlarda çalışanların ve ailelerinin en çok merak ettiği konuların başında İş Kazası Tazminat Hesaplama gelir.
İş Kazası Nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre bir kazanın “iş kazası” sayılabilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir. Bunlar:
· Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada yaşanan kazalar,
· İşveren tarafından yürütülen iş nedeniyle oluşan kazalar,
· İşyeri dışında, işverenin görevli gönderdiği yerlerde meydana gelen kazalar,
· Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda yaşanan kazalar.
Bu şartlardan biri sağlanıyorsa, yaşanan olay yasal anlamda iş kazası sayılır. Bu da beraberinde maddi ve manevi tazminat hakkı doğurur.
İş Kazasında Tazminat Türleri
İş kazası geçiren bir işçi veya yakınları aşağıdaki tazminat kalemleri için hak talebinde bulunabilir:
· Sürekli iş göremezlik tazminatı: Kalıcı sakatlıklar durumunda ödenir.
· Geçici iş göremezlik tazminatı: İyileşene kadar çalışamayan işçilere yönelik ödenir.
· Destekten yoksun kalma tazminatı: İşçinin vefatı durumunda yakınlarına ödenir.
· Manevi tazminat: Fiziksel ve ruhsal acılar için talep edilir.
· Bakım giderleri ve tedavi masrafları: Özellikle ağır yaralanmalarda, işçinin tedavi süreçlerinde oluşan giderleri kapsar.
Tazminat Talebinde Bulunmak İçin Hangi Şartlar Gerekir?
İş kazasında tazminat alabilmek için öncelikle kazanın resmi olarak kayıt altına alınması gerekir. Bu, işverenin bildirim yapmasıyla ya da SGK’ya başvuru ile gerçekleşir. Ayrıca:
· Kaza ile zarar arasında illiyet bağı olmalı,
· İşverenin kusuru veya iş güvenliği ihlali bulunmalı,
· Mağdurun zararının belgelenebilir olması gerekir.
Tüm bu şartlar sağlanıyorsa, İş Kazası Tazminat Hesaplama süreci başlatılabilir.
İş Kazası Tazminat Hesaplama Nasıl Yapılır?
Tazminat hesabı, teknik ve hukuki birçok kriterin bir arada değerlendirilmesiyle yapılır. İşte bu sürecin temel adımları:
1. İşçinin Yaşı ve Çalışma Süresi
Genç yaşta kazaya uğrayan bir işçinin gelecekteki gelir kaybı daha uzun süreli olacağından, tazminat miktarı da daha yüksek olur. Genellikle 60 yaşa kadar olan süre esas alınır.
2. Gelir Durumu ve SGK Kaydı
İşçinin kazadan önceki aylık net gelirine bakılır. SGK kayıtları, maaş bordroları, mesai ücretleri, prim ödemeleri gibi belgeler değerlendirilir.
3. Sakatlık veya Ölüm Oranı
İşçinin geçici veya kalıcı iş göremezlik durumu, hastaneden alınacak sağlık kurulu raporuyla belirlenir. Ölüm durumunda ise destekten yoksun kalma tazminatı hesabı yapılır.
4. Kusur Oranları
İşverenin kusuru (örneğin gerekli güvenlik önlemlerini almaması) tespit edilir. İşçinin kendi kusuru varsa bu oran düşülerek tazminat belirlenir.
5. Bilirkişi ve Aktüeryal Rapor
Mahkeme bilirkişi atar ve aktüerya uzmanı, verileri hesaplayarak tazminat miktarını raporlar. Bu hesaplamada iskonto, enflasyon, reel faiz gibi teknik formüller kullanılır.
Dava Açmadan Tazminat Alınabilir mi?
Evet, bazı durumlarda işverenle veya sigorta şirketiyle uzlaşma sağlanarak dava açmadan da tazminat alınabilir. Ancak bu anlaşmalar genellikle mağdurun lehine değildir. Profesyonel danışmanlık alınmadan imza atmak, ileride dava açma hakkını da ortadan kaldırabilir.
İş Kazası Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?
Bu tür davalar, delil durumuna ve bilirkişi incelemelerine göre değişmekle birlikte ortalama 6 ay ile 2 yıl arasında sonuçlanır. Ancak süreç iyi yönetilirse ve belgeler eksiksiz sunulursa, çok daha kısa sürede de sonuç alınabilir.
Örnek Olay
Ahmet Bey, bir inşaatta çalışırken asansör boşluğuna düşerek kalça kemiğini kırdı. %40 oranında sürekli iş göremezlik raporu aldı. Sigorta şirketi 50.000 TL önerdi. Ancak açılan dava sonucunda bilirkişi İş Kazası Tazminat Hesaplama yaparak, tazminat miktarını 320.000 TL olarak belirledi. Mahkeme bu tutarın ödenmesine karar verdi.
Sık Sorulan Sorular
· İş kazasında zamanaşımı süresi nedir? Hukuki olarak 10 yıldır ancak bazı durumlarda 2 yıl gibi daha kısa süreler de geçerli olabilir.
· Sosyal güvencesi olmayan biri tazminat alabilir mi? Evet, kayıt dışı çalışanlar da iş kazası durumunda tazminat davası açabilir.
· İşveren tazminat ödemezse ne olur? Mahkeme kararıyla icra işlemi başlatılır ve ödeme yasal yollarla tahsil edilir.
Hak Aramak Cesaret İşidir
İş kazaları, hayatın akışını bir anda altüst edebilir. Ancak doğru bilgi ve bilinçle hareket edildiğinde, kayıplarınızın karşılığını hukuki yollarla alma hakkınız vardır. Bu süreçte yalnız değilsiniz. Çözüm İstanbul Avukat ofisi, İş Kazası Tazminat Hesaplama sürecinde uzmanlığıyla yanınızda olmaya devam ediyor.