Müzeler sadece eserlerin sergilendiği yerler değil aynı zamanda eğitim çalışmaları ve bilimsel çalışmaların yapıldığı kurumlar olarak da faaliyet göstermektedir. Bunun en güzel örneği, Kocaeli’nin Kandıra İlçesi’nde Hacılar köyüne bağlı Yağbolu mevkiinde bulunan mağarada 2020 yılında Kocaeli Müze Müdürlüğü tarafından yapılan bilimsel çalışmalarla olmuştur. Aktüel Arkeoloji’nin yeni sayısında “Arkeolojinin Yeni Keşfi: Kandıra Kybelesi” adılı makaleye göre Kocaeli’nde yeni bir keşif yapılmış oldu.

DÜNYA ARKEOLOJİSİ İÇİN ÖNEMLİ

Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük ve Kocaeli Üniversitesinden Günay Karahan Mağara ve Mağaradan çıkan eserler üzerinde yaptıkları bilimsel araştırmalar sonucuna göre; Kandıra Mağarasının özelliği, Bithynia Bölgesi’nde Ana Tanrıça Kybele’nin kültüne ait kutsal alanlar mevcuttu ancak şimdiye kadar Ana Tanrıça ’ya adanmış bir mağaranın varlığına rastlanmamış olmasıdır. Bölgede Kybele kültüne dair çok fazla buluntu ve kutsal alan olmasının yanı sıra Ana Tanrıça Kybele’ye adanmış bir mağaranın bölgede ilk kez keşfedilmesi, Anadolu ve dünya arkeolojisi için oldukça önemli bir gelişmedir.

YEREL BİR USTANIN ELİNDEN ÇIKMIŞ

Mağara tam anlamıyla ormanın içerisinde ağaçlarla kaplı ve su kaynağı kenarında bir alanda yer almaktadır. Kybele kült törenlerinin olmazsa olmazı su kaynağı ve mağara çevresinde bulunan çam ağaçları bu alanda da kendini göstermektedir. Mağara içinden defineciler tarafından kaçırılan bir sunak kolluk kuvvetlerinin titiz çalışmasıyla yakalanmıştı. Sunak üzerinde yapılan bilimsel çalışma sonucunda, sunağın ünik olması nedeniyle Kocaeli Müze Müdürlüğü Sunağa “Kandıra Kybelesi” adını verdi.  Kandıra Kybelesi’nin Roma Dönemi’ne ait oldukça ünik bir eser olduğu, eserin ‘tam anlamıyla’ bir benzeri bulunmadığı bu yüzden yerel bir ustanın elinden çıkmış olabileceği düşünülmektedir.  

KYBELE KİM?

Anadolu kökenli bir ana tanrıça Kibele veya Kybele (Magna Mater: Tanrıların anası) her toplumda farklı isimle anılmıştır. Hitit uygarlığında Hepat, Geç Hitit döneminde Kubaba, Phryg uygarlığında Matar-Kybele, Hellen uygarlığında ise Kybele olarak karşımıza çıkmaktadır. Roma İmparatorluğu’nda ise Kybele, Magna Mater olarak kendisini göstermektedir. Etimolojik olarak incelendiğinde ise Kybele ismi ile ilk olarak MÖ 7. yüzyılda Phryg yazıtlarında karşılaşmaktayız. Bu yazıtlarda tanrıça Matar olarak ifade edilmektedir. Matar, Phryg dilinde ‘Ana’ anlamına gelmektedir.