Çoğu zaman “toplu” ya da “biraz şişman” olarak adlandırılan çocuklar, aslında obez bireyler olarak pek çok sağlık problemi ile karşı karşıya kalıyor. Obezite sorunu yaşayan çocuklar için vakit kaybedilmeden uygun diyet programlarının belirlenmesi ve fiziksel aktivitenin arttırılması gerekiyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Samet Özer, çocukluk çağı obezitesi ile ilgili bilgi verdi.
Obezite erken yaşta kalp krizine neden oluyor
Vücuttaki yağ dokusunun, yağsız vücut kitlesine oranının sağlığı bozacak şekilde artmasıyla ortaya çıkan obezite, birçok sağlık sorununa zemin hazırlayabilmektedir. Görülme sıklığı pek çok ülkede farklılık gösterse de, ülkemizde çocukluk çağı obezitesi yaklaşık %10 civarındadır. Doğumdan sonra ilk bir yıl içinde, 5-6 yaş arasında ve ergenlik döneminde çocukların obezite sorunuyla yüz yüze geldikleri bilinmektedir. Obez çocukların yaklaşık üçte biri, erişkin çağa obez olarak girmektedir. Bu sorun, kalp hastalıklarının daha erken yaşta görülmesine neden olmakta ve obezite erken yaşta geçirilen kalp krizine zemin hazırlamaktadır. Çocukluk çağında görülen obezitenin artması pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Obezite nedeniyle çocuklarda hipertansiyon, karaciğer yağlanması, kan yağlarında düzensizlik, insülin direncinde artma, erken ergenlik, ortopedik sorunlar ve özgüvende azalma gibi önemli sağlık sorunlarında artış olmaktadır.
Çocuğunuzu vitamin ve lif yönünden zengin gıdalarla besleyin
Obezitenin ortaya çıkmasında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. İkiz çocuklar üzerinde yapılan araştırmalarda genetik faktörlerin etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca yanlış beslenme ve fiziksel aktivite yetersizliğinin de obezite açısından çok önemli olduğu bilinmektedir. Obezitenin ortaya çıkmasında en önemli etkenlerden biri de, karbonhidratlardan zengin, protein, vitamin ve sağlıklı mikronütrienlerden fakir gıdaların tüketiminden kaynaklanmaktadır. Fastfood tüketimindeki artış, öğün atlamak, diğer öğünlerde aşırı miktarda yemek, kalorili yiyecek ve gazlı-şekerli içecek tüketiminin reklamlarla özendirilmesi, düzensiz ve sağlıksız bir şekilde atıştırmalıklarla beslenme tarzının değişmesine neden olmaktadır. Tok tutan, yavaş sindirilen ve bağırsak hareketlerini kolaylaştıran lifli gıdaların (baklagiller, sebze, meyve) az tüketilmesi, bol şekerli ve yağlı yiyeceklerin ise (cips, patates kızartması, gofret, çikolata, şekerleme) aşırı tüketilmesi obeziteye neden olmaktadır.
Çocuğunuz günde 2 saatten fazla tv izliyorsa obezite riski 5 kat fazla
Gün içinde fazladan alınan kalorilerin yakılamaması, obezite ile sonuçlanmaktadır. Her gün 2 saatten fazla televizyon izleyen çocuklarda, televizyon izlemeyenlere oranla obezite beşte bir oranında daha fazla görülmektedir. Çocukların obez olmasında sınavlar ve ödev nedeniyle spora zaman ayıramamaları, strese bağlı aşırı gıda tüketilmesi, beden eğitimi derslerinin yetersizliği, kentlerde oyun alanlarının eksikliği, şehir güvenliği ve trafik korkusu etkilidir. Obez bir çocuğun mutlaka boy, kilo ve beden kitle indeksi ile bel çevresinin ölçülmesi, kan basıncı ve insülin direnci varlığının ortaya konulması gerekmektedir. Ayrıca kan yağlarında düzensizlik olup olmadığının değerlendirilmesi ve sorunun endokrinolojik bir neden olup olmadığı belirlenmelidir.
Çocuğunuz renkli bir diyet ve fiziksel aktivite programı ile eğlenerek kilo versin
Çocuklarda obezitenin artmasında ebeveynlerin katkısı büyüktür. Obezite ile baş edebilmek için çocuklarda doğru bir diyet programı uygulanmalıdır. Diyet programı çocukları sıkacak ve hayatı lezzetsiz hale getirecek şekilde olmamalıdır. Çocuğun beğenileri ve damak zevki göz önüne alınarak gıdalar eğlenceli bir şekilde sunulup diyet sürdürülebilir. Öncelikli hedef, kilo artış hızını azaltmak ve kilo alımını durdurmaktır. Çocuklarda devam eden boy artışı, zamanla sağlıklı kilolarını yakalamasını sağlayacaktır. Egzersiz yönetimi ise obezite açısından büyük öneme sahiptir. Egzersiz ve spor yapma alışkanlığının kazandırılması çok önemli bir basamaktır. Çocuğun hangi spora yatkın olduğu belirlenmeli ve uzman kontrolünde doğru bir başlangıç yapılmalıdır. Her şeyden önce obez çocuğun fazla kiloları ile sorunu olup olmadığının ortaya konması ve bunun ciddi bir sağlık sorunu olduğunun anlatılması gerekmektedir. Çocukluk çağında obezite ile mücadele erişkin dönemdeki obezite ile mücadeleden daha kolaydır.