Tarih boyu 116 devlet 16 imparatorluk kuran Türk milletinin tarihinde Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Devletinin çok önemli  yeri vardır. Anadolu seçuklu medeniyetinin Doğu Karadeniz bölgesinde çok önemli izleri ve eserleri tarihçiler tarafından araştırılıp gün yüzüne çıkaralacağı günü bekliyor.

Gümüşhane, Bayburt, Giresun, Ordu, Trabzon, Rize ve Artvin bölgelerinde Selçuklu medeniyetinin muhteşem izleri var. Doğu Karadeniz bölgesinde kurulan Hacı Emiroğlu ve Bayramlı Beyliklerinin bölgeye Türk İslam medeniyetinin gelmesine öncülük etmiştir. Trabzon’un Fatih tarafından Fethin’e en büyük desteği bu iki Selçuklu Beyliği destek olmuşlardır.

 

Gümüşhane’nin Selçuklu Dönemindeki Yeri

Gümüşhane ve Bayburt yöresinin Türk İslam tarihinde çok önemli yeri önemi vardır. Bayburt bölgesinde Sahabe’den olduğu söylenen Sancaktar-ı Abdulvahab Gazı Hazretleri Eyüp Sultan Hazretlerinin arkadaşı olarakta bilinmekte. Bölgede çok sayıda Sahabe mezarının olduğu açıklanmaktadır. Selçuklu döneminde Gümüşhane yöresinin önemli konuma sahip olduğu bilinmekte.Doğu Karadeniz’de en önemli Selçuklu kalesinin Gümüşhane’ye bağlı Esenyurt köyü Kov kalesi olduğu tarihçiler tarafından ifade edilmektedir.

Kov Kalesinde Devr-I Alem

Doğu Karadeniz bölgesinin Gümüşhane ve Bayburt yöresinde Selçuklu medeniyeti ile ilgili belgesel çekimlerimizi Esenyurt Köyü Kov kalesinde gerçekleştirirken, bizlere köy muhtarı Osman Bal rehberlik yaptı. Osman Bey’le Gümüşhane’ye hakim noktadaki Selçuklu döneminin ihtişamlı kalesi olan Kov kalesine çıktık. Bembeyaz karlı ortamda adeta gelinlikler gibi süslenmiş Esenyurt köyünden Kov kalesine çıkarken heyecanlanıyoruz.

Kov kalesinin ihtişamlı güzelliği karşısında etkilenmemek mümkün değil. Adeta Selçuklu Kartalını yansıtan kale Doğu Karadeniz bölgesindeki Selçuklulara ait en korunaklı en ihtişamlı kale. Köy Muhtarı Osman Bey kalenin eteğinde her yıl mayıs ayında hıdırellez kutlamaları yapıldığını söyledi. Son yıllarda bu gelenek unutulsada Kov kalesindeki hıdırellez geleneği halen Orta Asya ve Türkistan’da yapılmakta.

Esenyurt Muhtarı Osman Bey bizlere kale eteğindeki yeşillik alanda yapılan Hıdırellez geleneği ile ilgili şu bilgileri verdi. “Çocukluk yıllarımızda Mayıs ayı içinde bir çok köyden insanlar kaleye gelirler, kadınlar ayrı yerde erkekler ayrı yerde şenlikler düzenlenir.Keşkekler pişirilir. Gelenek ve göreneklerimiz çok güzel bir şekilde yaşanırdı. Bu geleneği yeniden yaşatmaya çalışıyoruz. Herkesi Esenyurt köyü Kov kalesini görmeye davet ediyorum. Kov kalesi Doğu Karadeniz’de Selçuklulara ait korunmuş en yüksek ve ihtişamlı kaledir.” diyerek sözlerini bitirdi.

Kov Kalesinden Esenyurt Köyüne Gidiyoruz

Dağların karlı zirvesinden Kov kalesine el sallayarak bugün bir kaç hanenin kaldığı Selçuklu döneminden kalma Tarihi Kov köyünü ziyaret edip vadide yeni kurulan bugünkü adıyla Esenyurt olan köye inerken sizleri tarihi Kov kalesi ile ilgili çektiğimiz belgesel görüntüler ve Esenyurt köyü muhtarı Osman Bal’ın yaptığı açıklamaların yer aldığı belgesel video’yu paylaşıyoruz ve belgeseli izlemek için www.belgeselyayincilik.com veya https://www.youtube.com/watch?v=uNvmQp68fYA linkinden izleyebilir video ile ilgili görüş ve yorumlarınız yazmanızı istiyoruz.

Esenyurt Köyü’nün Tarihi

Çeşitli kaynaklardan gerek tarihi Kov kalesi gerekse Esenyurt köyü ile ilgili derlediğimiz bilgileri sizlerle bu makalemizde paylaşıyor. Sizlerde bizim gibi yazın değil kışın o muhteşem atmosferinde dağların bembeyaz gelinler gibi süslendiği manzaralar eşliğinde Kov kalesini gezmeye davet ediyoruz.

Esenyurt Köyü (Kov)

GÜMÜŞHANE Merkez İlçe sınırları içinde olan Gümüşhane-Erzincan Devlet Karayolu üzerinde 21. kilometredeki eski ismi KOV olan (esenyurt) köyü Selçuklu döneminde yapıldığı bildirilen ve Doğu Karadenizin en görkemli kalesi olan KOV KALESİ'nin eteklerinde kurulan bir köydür. Köyün en yüksek noktası ise 1760 metredir. Kalemin tam yapım tarihi konusunda kesin bir bilgi yoktur. Ancak Kalenin yaklaşık bin yıllık bir kale olduğu ve Selçuklular tarafından kullanıldığına dair kuvvetli bilgiler var benzerlerine göre ayakta kalmış bir kaledir. Bu da köyün çok eski bir tarihini olduğunu göstermektedir.

Kültür gezilerine katılanlar tarafından görülmesi için yılın yedi sekiz ayı kullanıma açık ayrıca gerek kalenin yapı kaidesi, gerekse üzerine oturduğu tepe insan psikolojisi üzerinde derin bir hakimiyet hissi uyandırmakta ve bugünkü konumu ile çevresinin en güzel turistik piknik alanı durumunda bulunan Kov kalesi dağcılık sporu açısından müsait bir görünüm arz etmektedir.

Kuymak, ziron gibi yemekleri ayrıca ahlat turşusu yöreye has meyve olmak üzere yemek kültürü zengindir.

Kov (Esenyurt Köyü Kalesi) İle İlgili Ayrıntılı Bilgiler

Kale, Merkez İlçe Esenyurt (Kov) Köyü sınırları içerisindedir. İl merkezine 21 km mesafede Gümüşhane - Erzincan Devlet Karayolu üzerinde,Dağteke Köyü istikametinde, kaleye 6 km’lik stabilize yolla ulaşılır. Aynı zamanda bu yörede antik bir kentin bulunduğu da sanılmaktadır. Kale ve civarı ‘Arkeolojik Sit Alanı’dır.

Kov Kalesi, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin halen ayakta duran en görkemli kalesidir. 1361 yılında III. Aleksios tarafından yapıldığı tahmin edilen kalenin, Selçuklu Dönemi’nde kullanıldığı bilinmektedir. 2007 yılında onarım geçiren kale tüm ihtişamıyla ayakta durmaktadır.

 

 

Mimari Özellikleri

Kale dikdörtgen planlı ve duvarları köşeli, yuvarlak ve düzgün burçlarla desteklidir. Moloz taş malzeme kullanarak inşa edilen yapı içerisinde güney yönünde düzgün olmayan kare planlı bir iç kale yer almaktadır. İç kalenin doğusunda sarnıç, mutfak gibi mekânlar yer almaktadır.

Dış Kale

Kale, Ortaçağ’ın ortalarında inşa edildiği tahmin edilmektedir. En yüksek noktasındaki rakım 1.760 m’dir. 130 m yüksekliğindeki bir ana kaya kütlesi üzerine kurulmuştur. Tüm kale birimleri ana kaya kütlesiyle bir bütünlük göstermektedir. Kaleye ulaşım batı yönündeki eğimli bir yolla sağlanmaktadır. Kalenin dış duvarları 150 cm kalınlığında olup, iç mekân bölümleri 90 cm kalınlığındadır. Dış duvarlar pürüzlü yöre taşlarından yapılmıştır. Duvarların köşe taşları düzgün yontma taştan yapılıdır. Duvar içerisinde çok sayıda hava deliği bulunmaktadır.



İç Kale

Kale içerisinde, güney yönünde düzgün olmayan dörtgen planlı bir iç kale yer almaktadır. İç kalenin güneyi moloz taşlarla inşa edilmiştir. İç kale yüzeyi dış kale yüzeyi gibi sağlam kireç ve kumla işlenmiştir. İç kalenin güneyinde yer alan burçlara düzgün taşlarla işlenmiş 45 derece eğimli bir merdivenle çıkılmaktadır.

Restorasyon ve Yüzey Araştırmaları

Kalenin restorasyonu, 2008 yılı içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Gümüşhane Valiliği’nin iş birliği ile gerçekleştirilmiştir. Atatürk Üniversitesi tarafından kale içi ve çevresinde yapılan yüzey araştırmalarında Ortaçağ ve yakın döneme ait keramik parçaları bulunmuştur. Ulaşım Kale, Merkez İlçe Esenyurt (Kov) Köyü sınırları içerisindedir. İl merkezine b21 km mesafede Gümüşhane - Erzincan Devlet Karayolu üzerinde, Dağteke Köyü istikametinde, kaleye 6 km’lik stabilize yolla ulaşılıyor. Kaynak:(Çeşitli kitap ve internet sayfaları)

Kov Kalesine Veda Ederken;

Evet, Doğu Karadeniz bölgesinde Selçuklu medeniyeti ile ilgili muhteşem eserler bulunmakta. Ancak Selçuklu dönemi ile ilgili Doğu Karadeniz bölgesinde sadece rahmetli Prof.Dr.Faruk Sümer tarafından araştırmalar yapıldığı bilinmekte. Akademisyen, tarihçiler ve belgeselcileri  Doğu Karadeniz bölgesindeki Selçuklu medeniyetini araştırmaya davet ediyor. Merhum Faruk Sümer’e Allah’tan rahmet niyaz ediyorum.