Türkiye Cumhuriyeti’nin tapu senedi olan Lozan Antlaşmasının yıl dönümü geride kaldı. Lozan ile ilgili tartışmalar yıllardır bitmek bilmiyor. En çok konuşlan konu Lozan’ın zafer mi yoksa hezimet mi olduğu konusunda. Bununla birlikte Lozan’da ki maddelerin güncellenmesi gerektiği de, geçtiğimiz aylarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Yunanistan ziyareti ve Ocak ayında Kocaeli’de yaptığı açıklamayla çokça konuşulmuştu. Herkesin bir şey söylediği Lozan Antlaşmasıyla ilgili maalesef yeteri kadar bilgiye sahip değiliz. Bu konuda en kapsamlı araştırmayı Başkent Üniversitesi yaparak Lozan Antlaşmasının tüm maddelerini Fransızca’dan Türkçe’ye tercüme ederek çok önemli bir tarihi çalışma yaptı. Bu tarihi antlaşmayı da kamuoyuyla paylaştılar. 143 madde ve 42 sayfa olan Lozan Antlaşmasına hiçbir yorum yapılmadan Fransızcadan yapılan tercümeyi gazetemizden sizlerle paylaşıyor, sizleri de Lozan maddelerini okumaya davet ediyorum.

İşte Lozan Maddeleri: http://sam.baskent.edu.tr/belge/Lozan_TR.pdf

LOZAN ANTLAŞMASIYLA İLGİLİ İSVİÇRE’NİN LOZAN KENTİNDE BELGESEL ÇEKİMİ

Sürekli dile getirdiğim bir sözüm var. Tarih, tarihin yaşandığı yerde yazılıp araştırılmalı ve belgeselleştirilmelidir. Lozan antlaşması içinde bu sözü gerçekleştirdik. Bir konferans için gittiğim İsviçre’nin Zürih kentinden yola çıkarak sırf Lozan antlaşmasının yapıldığı o tarihi Oteli bulup antlaşmanın yapıldığı salonda otel yönetiminden izin alarak belgesel çekimi gerçekleştirdik. Hazırladığımız Belgesel Devri Alem Belgesel programı tarafından bir çok Ulusal ve Bölgesel TV’de yayınlandı. Türkiye’nin en önemli tarih dergilerinden Yedi Kıta dergisinde de İsviçre yazı serimiz yer aldı.

  Gerçekten antlaşmanın sağlandığı otelin salonu ayrıca Lozan kenarında ki tarihi fotoğraf panolarında antlaşmayla ilgili tarihi fotoğrafların belgesel görüntülerini çekerken Türkiye Cumhuriyeti’nin hangi şartlarda ve nasıl kurulduğunu bir kez daha hissedip yaşadım.

  Türkiye Cumhuriyeti kolay kurulmadı. Lozan’ın lehinde veya aleyhinde tartışmalara katılmak için bu yazıyı kaleme almıyorum. Bir Gazeteci ve belgeselci olarak bu konuda yapılan araştırmaları, çalışmaları yerinde araştırarak gelecek kuşaklara aktarmak istiyorum. Türkiye Cumhuriyeti, hangi şartlarda kurulduğunu anlayabilmek için 1.Dünya Harbi’nden Kurtuluş Savaşını çok iyi araştırmalar yapmak gerekiyor. Sakarya Meydan muharebesi başta olmak üzere Kurtuluş Savaşı’nın doğu, batı ve güney cephesini çok iyi araştırıp tarih bilincine sahip olmak gerekiyor. Acı ama gerçek… Bugün Sakarya Meydan Muharebesinin nerede yapıldığı sorusunu sorduğumuzda aldığımız cevap karşısında gerçekten üzülüyorum. Sakarya Meydan Muharebesi’nin Ankara’nın Polatlı ve Haymana ilçelerinde yapıldığını bilen insan sayımız oldukça az.

DEVRİ ALEM’İN LOZAN ARAŞTIMASI

İsviçre’nin Bern kentinden yola çıkıp, Yaklaşık 100 Km’lik bir yol aldıktan sonra, Türk tarihine Lozan antlaşması olarak geçen, İsviçre’nin Lozan şehrine geldik. Lozan’da ilk durağımız Lozan antlaşmasının yapıldığı otel oldu. Tarihi otel binası Lozan gölü kenarında gösterişli bir abide gibi duruyor. Orijinalinden hiçbir şey kaybetmemiş, otel müdüründen özel izin alarak Lozan antlaşmasının imzalandığı salonda çekim yaptık. Otel müdürü yaşlı hanımefendi bize bizzat rehberlik yaptı. Otelin arka kapısının karşısında ki duvarda bulunan antlaşmayla ilgili Fransızca kitabeyi gösteren otel müdiresi kitabeyi de çekmemizi istedi. Antlaşmanın imzalandığı tarihi şato D’Oşti oteli asırlık ağaçların arasından bir tablo gibi duruyor. Otelin hemen yanına olimpiyat müzesi ve merkezi kurulmuş. Olimpiyat müzesinde belgesel çekiyor, Lozan gölü kenarında tur attıktan sonra Montrö Boğazlar antlaşmasının imzalandığı Montrö’ye el sallayıp 3 bin 500 Türk’ün yaşadığı Lozan’a veda ettik.

 Belgesel çekimlerimizi tamamlayıp İsviçre’den döndükten sonra Gebze Gazetesi’nde bir çok yazı kaleme almıştım. Kaleme aldığımız bu yazının özetini sizlerle buradan sizlerle paylaşırken yazının tümünü www.gebzegazetesi.com dan okuyabilirsiniz.

CUMHURBAŞKANI’NIN HAZIRLATACAĞI LOZAN DOSYASI

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz aylarda ilimizde yaptığı Lozan antlaşmasıyla ilgili dosya hazırlatacağını açıklaması gerçekten çok önemliydi. Lozan ile ilgili sayın Cumhurbaşkanımızın hazırlatacağı dosya bir anlamda Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihine de çok önemli ışık tutacak. Bir anlamda da Türkiye Cumhuriyeti’nin nasıl ve ne şartlarda, ne gibi mücadelelerle kurulduğu bilgi ve belgeleriyle ortaya çıkacaktır. Erdoğan’ın hazırlattığı dosya ne durumda bilmiyoruz ama Lozan hep tartışılmaya devam ediyor.

Amacımız bu konuda leyhte ve aleyhte ne söylenirse, burada yer verip bunları gelecek kuşaklara aktarmak.