Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Çin Ulusal Doğal Araştırma Vakfı (NSFC) arasındaki bilimsel ve teknolojik iş birliği protokolü çerçevesinde 2020 yılında açılan ortak araştırma projeleri çağrısı sonuçlandı.

TÜBİTAK-NSFC ikili iş birliği programı kapsamında başvurusu yapılan "Geniş Etkili Yeni Anti-Korona Virüs Stratejilerinin Geliştirilmesi" projesi kabul edildi.

Proje, KOÜ ile Çin'den Shanghai Institute of Materia Medica, Chinese Academy of Sciences ve Shanghai Jiao Tong University ortaklığında hayata geçirilecek.

KOÜ Araştırma Merkezleri binasında yer alan Antikor Üretim Birimi ve Proteomiks Biriminde gerçekleştirilecek projenin Türkiye ayağında, KOÜ'lü akademisyenlerin protein hedefli ilaç molekülünün antikor kısmını üretmesi hedefleniyor.

KOÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aynur Karadenizli, AA muhabirine, Çin'deki partnerlerini belirleyerek geçen temmuz sonunda sundukları projenin kabul edildiğini söyledi.

Proje kapsamında bir nevi ilaç geliştirme çalışması yürütüleceğini belirten Karadenizli, "Türkiye'de protein hedefli ilaç molekülünün (PROTAC) antikor kısmını üniversite laboratuvarlarımızda gerçekleştireceğiz. PROTAC bağlantılı antikoru oluşturmak için hedef proteine ihtiyacımız var. Bu proteini de protein birimimizin sorumlusu Prof. Dr. Murat Kasap ve ekibi üretecek. Üretimin her basamağını Türkiye'de yapmak istiyoruz. Dışarıdan hazır alma döneminin artık sona erdiğini düşünüyoruz. Protein kısmını elde ettikten sonra hayvan immünizasyon (bağışıklama) basamaklarını gerçekleştireceğiz. Bunun için özel deney fareleri kullanılmaktadır." ifadelerini kullandı.

Karadenizli, projeyle antikor üreten ölümsüz hücrelerin (Hibridoma) çoğalmasını sağlayacaklarına işaret ederek, "Projeyle ilgili maddi boyutu henüz açılmadı, yani henüz sarf malzeme akışı gerçekleşmedi ama biz bu arada boş durmuyoruz. Çin'deki partnerlerimizle çalışmaları başlattık. Antikor üretiminde kullanacağımız hücre dizilerini belirledik. Çin'deki partnerlerimiz de ilk çalışmaları yaptı. Bu projede, insan vücudunda gerçekleşen reaksiyonları laboratuvar ortamında hücreler üzerinde çalışarak gerçekleştireceğiz." diye konuştu.

Kovid-19'un etkisinin hala sürdürdüğüne dikkati çeken Karadenizli, "Aşı dünyanın gündeminde, pandemiyi kesinlikle aşıyla frenleyebiliriz. Yaygın aşılama, hastalığın geçirilmesi ve antikor oluşturma sonrasında toplum bağışık bile olsa Kovid-19 hastaları mutlaka olacaktır. Vakalar yine hastanelere gelecek. Tedavide bu virüse özgü ilacımız yok. Bu proje sayesinde bir umudumuz var. Bu projeyle hedeflenen ilaç uygulaması 2 yıllık çalışma sonucunda belirlenecek. Bu tedavi yaklaşımıyla bu alanda çığır açacağımızı umuyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

İlaç molekülünü hazırladıktan sonra etkinliğini test edeceklerini belirten Karadenizli, sonuçların Çin'deki partnerleriyle beraber değerlendirileceğini anlattı.

KOÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Kasap ise antikor üretimi için gerekli protein ve peptitlerin (aminoasitler arasındaki bağ) de üretimini laboratuvarlarında yapacaklarını aktardı.

Kasap, projenin diğerlerinden farklı olduğuna değinerek, şunları kaydetti:

"Bu projede daha geniş spektrumlu bir ilaç üretilecek. Kısa vadeli çözüm değil. Sadece Kovid-19 için değil, diğer koronavirüslerin sebep olduğu enfeksiyonları da tedavi edebilecek bir sistem üretimi hedefleniyor. O yüzden diğer projelerden farklı ve orijinal bir yaklaşım. İnşallah yapacağımız bu sistemle sadece bugün için değil, geleceğe dönük de birtakım virüs enfeksiyonlarının engellenmesine yönelik altyapı ve sistem kurmuş olacağız."