Çocukluk çağında yapılan göz muayenesi, belirti vermemiş sistemik hastalıkların erken teşhisi ve tedavisinde etkili rol oynuyor. Çünkü pek çok hastalık “çocuğun gözünden” tanınabiliyor.

Memorial Kayseri Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Gökçen Gökçe, çocuklarda göz muayenesi ile ortaya çıkan ve sistemik hastalıkları en sık haber veren 5 belirtiyi sıraladı:  

 

1.    Kızarmış göz

Tekrarlayan göz kızarıklığı, duyarlı çocuklarda, ileride ortaya çıkabilecek alerjik astım ve çeşitli bağışıklık sistemi yetersizliklerinin ilk belirtisi olabilmektedir. Bazı sistemik enfeksiyonlar ve çocukluk dönemi romatizmal hastalıklar da göz kızarıklığıyla kendini gösterebilir. Göz kızarıklığı, tüm vücudu etkileyebilen ve kalıcı iz bırakabilen bazı cilt hastalıklarına da işaret edebilir.

 

2.    İki göz rengindeki farklılıklar

Göze rengini veren iris dokusunun pigmentasyonu genellikle doğumdan 6 ay sonra tamamlanır. Bir yaşından büyük çocuklarda her iki göz rengi arasındaki küçük farklılıklar olabilir. Ancak iki göz arasındaki daha belirgin renk farklılıkları, bazı genetik veya iltihabi hastalıkların varlığını ortaya koymaktadır. Örneğin; iris dokusunun doğumsal olarak yokluğu, kötü huylu böbrek tümörü ile birliktelik gösterebilir. Bu çocuklara periyodik aralıklarla böbrek ultrasonografi testi mutlaka yapılmalıdır.

 

3.    Gözün retina yapısında bozulmalar

Göz sinirinin yapısında oluşan şişme veya ödem, bebeklerde kafatası anormalliklerine, bazı nörolojik hastalıklara veya çocuklarda hormonal bozukluklarla seyreden kafa içi tümöral hastalıklara işaret edebilir. Yine göz sinirinin yapısal bozukluğu da genetik kas-sinir hastalıkları, epilepsi ve işitme kaybı ile kalp hastalıklarının belirtisi olabilir. Retina yapısındaki bozulmalar, damar tıkanıklıkları veya kanamalar, çocuklarda kan hastalıkları ile birlikte ortaya çıkmakta, hatta bazen bu belirtiler lösemi-lenfoma gibi kanserlerin sinyali olabilmektedir. Retina yapısındaki çatlaklar cilt ve eklem hastalıkları, retinadaki renk değişiklikleri ise ailesel özellikteki sindirim sistemi hastalıklarını akla getirmektedir. Çocukların göz muayenesinde, göz dibi değerlendirmesi bu nedenlerle yaşamsal önem taşır. Göz dibi muayenesi ile göz siniri, retina dokusu ve göz damarları detaylı incelenir. Bu sayede, sessizce ilerleyen ve görme kaybına yol açabilecek pek çok hastalık erken evrede teşhis edilebilir.

 

4.    Göz içi kanama

Çocuklarda göz dibi muayenesi, tipik göz içi kanamalar ile hayati tehlike yaratabilecek kafa içi kanamaların belirlenmesini sağlamaktadır. Örneğin pek çok nedenle ortaya çıkabilen “Sarsılmış Bebek Sendromu” detaylı bir göz muayenesi ile ortaya konulabilir. Bunun yanında detaylı göz muayenesi sırasında saptanabilecek düzensiz kirpik azlığı da önemlidir. Kirpik azlığı ile ilgili başka bir neden yoksa bu bulgu, çocuğun kendi saç ve kirpiklerini kopardığını düşündürebilir ya da çocuğun bu yönde bir zarar gördüğü şüphesini akla getirebilir.

 

5.    Yetersiz göz hareketleri ve gözde kayma

Bebeklerde görme keskinliğinin artışı ve göz hareketlerindeki koordinasyon 3’üncü aydan itibaren belirgin olarak artar. Bu dönemden sonra bebeğin göz takibinin ve çevresindeki objelere ilgisinin zayıflığı ile gözlerde kayma gibi sorunlar, özellikle beyin ve sinir sisteminin gelişimini etkileyen genetik, enfeksiyonel ya da sistemik bazı hastalıklara işaret edebilir. Okul çağındaki çocuklarda ortaya çıkan görme problemleri ise konsantrasyon güçlüğü, okuma zorluğu ve öğrenmede isteksizliğe yol açarak okul başarısını da olumsuz etkiler.