ÇOBAN MUSTAFA PAŞA KÜLLİYESİ İLGİ VE VEFA BEKLİYOR

28 Nisan 2023 Cuma 14:08

Gebze gazetesi www.gebzegazetesi.com ve www.gazetegebze.com.tr ile belgeselcinin not defteri köşesinde 23 nisan 2023 tarihinde yayınlanan makalemiz

https://www.gazetegebze.com.tr/kose-yazilari/coban-mustafa-pasa-kulliyesi-ilgi-ve-vefa-bekliyor.html

494 YIL ÖNCE 27 NİSAN 1529’DA VEFAT EDEN ÇOBAN MUSTAFA PAŞA’YA GEBZELİLER VEFA BORCUNU ÖDEMELİ

VALİLİK VE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ANMA TOPLANTISI DÜZENLEMELİ

Büyük devlet adamı Çoban Mustafa Paşa Kocaeli’nin en eski ve en büyük külliyesi olan Gebze Çoban Mustafa Paşa Külliyesi bahçesinde bulunan Türbesinde 27 Nisan 2023 vefat yıl dönümünde en iyi şekilde anılmalı. Gebze’deki kurumlar ve STK Gebze’nin şehirleşmesini gerçekleştiren Çoban Mustafa Paşa’ya hak ettiği değeri vermeli.

Tarih kültür ve sanat değeri bakımından Türkiye’nin en önemli külliyelerinden birisi olan Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Kocaeli’nin marka değerlerinden birisi. Çoban Mustafa Paşa’ya Kocaeli Valiliği ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi de ilgi göstermeli. Büyük devlet adamı Yavuz Sultan Selim’in damadı Kanuni Sultan Süleyman’ın baş veziri, kurduğu vakıf ile Gebze’nin şehir olmasını sağlayan Çoban Mustafa Paşa’yı belgesel tadında rahmet minnet ve şükranla anıyoruz.

Dün Gebze’yi kuran ve Osmanlı devletine büyük hizmet yapan kurduğu çoban Mustafa Paşa Külliyesi Vakfı ile Gebze’yi kent ve şehir haline getiren Gazi Çoban Mustafa Paşa’nın 494. Vefat yıl dönümüydü. Dün ilk işim Çoban Mustafa Paşa’nın türbesine gidip Fatiha okuyup dua etmek oldu. Bu yazıyı türbeyi ziyaret ettikten sonra kaleme aldım bakalım devlet yetkilileri Kocaeli Valisi, Büyükşehir Belediye Başkanı ve Gebzeliler Çoban Mustafa Paşa’yı anacaklar mı. Yarın bu konuda yazı yazacağım. Tekrar Vefatının 494. yıl dönümünde Çoban Mustafa Paşa’yı rahmetle anıyorum.

Geçtiğimiz yıl Kanal 7 Tv’ de gündüz gece programında Çoban Mustafa Paşa İle ilgili yayınlanan Belgesel de verdiğim Bilgi

https://m.facebook.com/gebzeningazetesi/videos/kocaeli-gebze-%C3%A7oban-mustafa-pa%C5%9Fa-k%C3%BClliyesi-ni-ismail-kahraman-tan%C4%B1t%C4%B1yor-an-itiba/198243628872213/

…,

ULUSLARARASI SEMPOZYUMA ÇOBAN MUSTAFA PAŞA BİLDİRİSİ SUNMUŞTUM

http://www.gebzegazetesi.com/m/?id=1801&t=makale

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli’nin tarih ve kültür değerleriyle ilgili çok önemli çalışmalar yapıyor. Akçakoca Gazi, Gazi Süleyman Paşa, Karamürsel Alp adında düzenlenen Uluslararası Sempozyumlardan sonra şimdi de Gebze Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli tarihi adıyla hafta sonu Uluslararası bir Sempozyum düzenleyecek. 24-25-26 Mart tarihlerinde Darıca Elit Hotel’de başlayacak sempozyuma çok sayıda Bilim Adamı, Akademisyen ve araştırmacı katılıyor.

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği Uluslararası Sempozyuma biz de “kentleşme Sürecinde Çoban Mustafa Paşa Külliyesi’nin önemi ve Gebze’de vakıf medeniyeti ve Osmanlı Vakıfları” adıyla hazırladığımız bir bildiriyle katılıyoruz. Bu bildiri de Çoban Mustafa Paşa’nın hayatı, eserleri ve hizmetleriyle Çoban Mustafa Paşa’nın Gebze’ye verdiği önemi belgeleriyle dile getiriyoruz. Hazırladığımız bildirinin özetini bugün sizlerle paylaşıyorum:

GEBZE’NİN BUGÜNLERE GELMESİNDE ÇOBAN MUSTAFA PAŞA’NIN ÖNEMİ

Gebze’yi çok seven ve en büyük külliyesini ve Vakfını Gebze’ye yapan Çoban Mustafa Paşa’ya Gebze bugüne kadar yeterli önemi vermedi. Ancak, son yıllarda önem verilemeye başlandı. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin hafta sonu düzenleyeceği Uluslararası Sempozyum Çoban Mustafa Paşa’nın şanına yaraşır bir organizasyon olacak.

Çoban Mustafa Paşa, Fatih tarafından Osmanlı Enderun mekteplerine alınmış ve devlete kazandırılmış çok önemli bir devle adamı. Fatih’ten sonra 31 yıl hükümdarlık yapan 2. Beyazıt döneminde birçok devlet hizmetinde bulunmuş Yavuz Sultan Selim döneminde Bakanlık yapmış, Yavuz’un kızı ile evlenerek saraya damat olmuş, Kanuni Döneminden Başbakan yardımcısı orduların başkomutana unvanına sahip olmuş, 4 Padişah döneminde yaşayıp 75 yıla yakın ömrüne devlet hizmetinde geçirmiş, kurduğu vakıflar ile sadece Gebze bölgesinde değil, Türkiye’nin bir çok yerinde ve ayrıca Bulgaristan, Makedonya, Romanya, Macaristan, Bosna, Arnavutluk. Rodos, Mısır ve Hicaz coğrafyasında yaptığı vakıf eserleri ile bugün bile hizmetlerine devam eden malını mülkünü vakıf kurarak insanlığa hizmete adayan örnek bir devlet adamıdır.

ÇOBAN MUSTAFA PAŞA KÜLLEYESİNİ GEZDİNİZ Mİ?

Gebze’nin kalbi Çoban Mustafa Paşa Külliyesi’nde atar. Külliye, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman’ın vezirlerinden Çoban Mustafa Paşa’nın emriyle 16. yüzyılda Mimar Sinan’a yaptırılmış. Türk süsleme sanatının tüm özelliklerine sahip bu tarihi şehir minyatürü, camii, medrese, kervansaray, paşa odaları, hankah, bimarhane, han, hamam, imarethane, kütüphane, su kuyusu, şadırvan ve türbe gibi her biri eşsiz yapılar topluluğundan oluşmakta. Külliyenin Güney kapısı üzerinde Kanuni Sultan Süleyman’ın tuğrası göze çarpıyor.

Tek kubbeli herami beş bölümlü son cemaat yeri ve minaresiyle camii, külliyenin tam ortasında ve Gebze’ye hakim merkezi bir mevkide yer almakta. . Bu camiinin mihrap ve duvarları kufi yazılarla süslenerek renk ve düzeni görkemli Türk çinileri ile sağlanmış.

Türbe, camiin kıble tarafında, külliyenin diğer yapılarından bir bahçe duvarı ile ayrılan hazire avlusundadır. Çoban Mustafa Paşa 1529 yılında vefat edince Gebze ‘de yaptırdığı külliyenin içinde yer alan bu türbeye defnedilmiş. Çoban Mustafa Paşa Mısır ve Rodos’ta valilik yapmış, İstanbul ve Bulgaristan’ın birer semtine adını bırakmış. Çaldıran seferi dönüşü vezirliğe yükseltilmiş. Yavuz Sultan Selim’in kızı Hafiza Sultan ile evlenen Çoban Mustafa Paşa, Kanuni’ye de vezirlik yapmıştır.

Rumeli Beylerbeyliği ‘de yapan Çoban Mustafa Paşa Onlarca vakıf eseri yaptırarak insanların hizmetine tahsis etmesi ile ünlü hakkında bir çok hikaye ve efsaneler anlatılan örnek bir devlet adamı olarak tanınıyor.. Türbe dış görünümüyle Klasik Osmanlı türbelerinin güzel bir örneğidir. Sekizgen planlı, giriş kısmı tamamıyla mermerlerle kaplı.

Külliye’nin avlusuna batıda, kuzeyde ve güneyde olmak üzere üç kapıdan giriliyor. Külliye’nin batı tarafındaki giriş kapısının üstüne inşa edilmiş kütüphane, araştırmacılar için çok önemli bir yapıydı.

Kütüphanenin sol tarafında Paşa odaları, sağ tarafında da imarethane bulunuyor. Paşa odaları yüksek rütbeli kişilerin misafir edildiği bölüm. İmarethane külliyenin mutfağı ve yemekhanesidir.

Kuzey kapıdan girince Kervansaray karşımıza çıkıyor. Kervansaray sağda ve solda olmak üzere iki bölümden oluşuyor, Kervansaraya Deve doğum hanları da deniliyor. Tekke bir diğer adıyla hankah, Kervansarayın hizasında külliyenin kuzeydoğu köşesinde revaklı bir avlu etrafında U planlı bir yapı, Hankah 12 derviş odası var ve semahaneden oluşmakta..

Medrese Hankah’ın hemen karşısında bulunan Külliyenin güney kapısının sağında yer alıyor. Zembilli Ali Efendi’nin ders verdiği bu medreseden birçok ilim adamı yetişmiş. Duvarla çevrili bir Bahçesi bulunan medreseye külliyenin dışından bir kapıdan giriliyor. Medrese üç tarafı revaklarla çevrili avlu etrafında 17 odadan oluşuyor. Bir de mescidi olan medrese Osmanlı döneminde yüksek öğrenim yaptırılan bir okul düzeyindeymiş.

GEBZE’NİN KENTLEŞME SÜRECİNDE ÇOBAN MUSTAFA PAŞA’NIN ÖNEMİ

Gebze Bölgesi’nin tarih, kültür ve turizm değerleri içerisinde çok önemli yere sahip Çoban Mustafa Paşa Külliyesi’nin çok önemli yeri vardır. Çoban Mustafa Paşa’nın yüzlerce yıl önce kurduğu ve içerisinde birbirinden kıymetli çok değerli yazma eserlerinin de olduğu Gebze Çoban Mustafa Paşa Kütüphanesi 1940’lı yıllarda yağmalanmış, vakfettiği arazileri, dükkânlar, han ve hamam ise kişilerin mülkiyetine geçmiş.

(Kaynak Gebze gazetesi. http://www.gebzegazetesi.com/m/?id=1801&t=makale)